Spataderen zijn verwijde aderen die er dik en gezwollen uit kunnen zien. Ze kunnen overal in het lichaam voorkomen maar komen het vaakst voor in de benen.
Voor veel mensen zijn spataderen, met name de ontsierende adertjes, vooral een cosmetisch probleem.
Voor andere mensen zijn spataderen pijnlijk en vervelend. Ze geven klachten als pijnlijke benen, een zwaar gevoel in de benen, een branderig gevoel, krampen in de benen, vermoeide benen, rusteloze benen en dikke enkels.
Vrouwen krijgen vaker spataderen dan mannen. Dit komt onder andere door voor de hand liggende redenen als hormonen die een rol spelen bij de zwangerschap en de menopauze.
Wanneer spataderen pijn doen, kun je een medische aandoening hebben die bekend staat als veneuze insufficiëntie. Dit betekent dat er een verminderde bloedstroom van de benen terug naar het hart is.
Een vaak gestelde vraag is of (pijnlijke) spataderen gevaarlijk zijn. Voor de meeste mensen die spataderen hebben is het antwoord: Nee, spataderen zijn niet gevaarlijk.
Maar afhankelijk van de ernst van de kwaal kunnen spataderen wel pijnklachten geven en ongemak veroorzaken.
Hoewel deze symptomen niet levensbedreigend zijn zal een klein percentage van de mensen met spataderen wel complicaties ontwikkelen. Complicaties die variëren van ernstig tot zeer ernstig.
Je leest er in dit artikel meer over.
Spataderen ontstaan wanneer de kleppen in een ader niet meer goed sluiten en het bloed terug kan stromen.
Aders vervoeren bloed van de tenen naar het hart en hebben kleppen die voorkomen dat het bloed terug kan stromen.
Ook het bewegen van de kuitspieren is belangrijk voor de verplaatsing van het bloed vanuit het onderbeen naar het hart.
Als de kleppen in de aders van het been niet meer goed sluiten ontstaat een zogenaamde reflux. Het bloed stroomt terug en hoopt zich op in de onderbenen.
Wanneer dit gebeurt komt er meer druk op de aderwanden te staan waardoor de ader uitrekt en wijder wordt. Zo ontstaat de spatader.
Spataderen die ontstaan door veranderingen in de binnenwand van de ader (dus een probleem met de kleppen) noemen we primaire spataderen.
Het is ook mogelijk dat de spataderen worden veroorzaakt door een ander probleem, zoals trombose. Deze aandoening wordt secundaire spataders genoemd.
Vocht in de benen kan worden veroorzaakt door slecht werkende aders.
Wanneer de kleppen in de aders niet goed sluiten en vaatwanden slapper worden blijft er bloed in de benen 'hangen'.
De druk op de aders kan in zo'n geval dermate toenemen dat er vocht door de aderwand heen kan 'lekken'. Hierdoor zwellen de benen op.
In het begin zijn alleen de enkels aan het einde van de dag gezwollen.
Maar later, wanneer er niets aan het probleem gedaan wordt, zullen de benen de hele dag gezwollen zijn.
De belangrijkste maatregelen bij vocht in de benen zijn zwachtelen en meer lichaamsbeweging.
Wanneer de zwelling is afgenomen kan overgestapt worden op elastische kousen.
Er zijn helaas nog geen medicijnen die de aderfunctie kunnen verbeteren.
Het antwoord op de vraag of spataderen pijn doen en wanneer je daar het meeste last van hebt verschilt van mens tot mens.
De veel voorkomende pijnlijke symptomen van spataderen zijn een brandend, kloppend gevoel in de benen, spierkrampen en vocht in de benen.
Andere symptomen die vaak genoemd worden zijn vermoeide benen, rusteloze benen en jeuk rond de spatader. Ook verkleuring van de huid in de buurt van de spatader komt voor.
Over het algemeen geldt dat de symptomen van spataderen meestal erger worden bij langdurig zitten, langdurig staan of aan het einde van de dag.
Maar de meeste mensen zien dit niet zozeer als symptomen die bij spataderen horen maar denken dat het iets is wat hoort bij het ouder worden.
Hoewel het natuurlijk geen permanente oplossingen zijn kun je thuis verschillende dingen doen om de pijn van spataderen te verminderen.
Omdat spataderen worden veroorzaakt doordat kleppen in de aders kapot zijn en die aders er niet langer voor kunnen zorgen dat het bloed goed naar het hart gestuwd wordt, helpt het om je benen wat hoger te leggen.
Het hoog leggen van de benen helpt het bloed terug te vloeien naar het hart.
Dat kan door een paar kussens onder je benen te leggen wanneer je zit en door 's nachts gebruik te maken van een beenkussen.
Waar het om gaat is dat je benen hoger liggen dan je hart.
Langdurig zitten of staan kan spataderpijn verergeren. Wissel daarom gedurende de dag veel van houding en ga regelmatig staan als je veel moet zitten.
Voor mensen die veel moeten staan geldt het omgekeerde. Ga regelmatig even zitten. Loop heen en weer, wiebel met je tenen en rek je uit.
Aders (en dus ook spataders) worden wijder wanneer het warm en zonnig is. Daarom hebben veel mensen in de zomer meer last van hun spataderen.
Aan de andere kant zorgt koud weer en koel water ervoor dat de aders krimpen.
Om de pijn in de benen die veroorzaakt wordt door spataderen te verlichten is het een goed idee om je benen af te sproeien met koel water wanneer je onder de douche staat.
Net als beweging bevordert een goede hydratatie de bloedcirculatie.
Wanneer je spataderen hebt kan het drinken van voldoende water ervoor zorgen dat de symptomen van spataderen verminderen.
Als je spataderen hebt zal lichaamsbeweging er niet voor zorgen dat ze verdwijnen.
Maar oefeningen kunnen wel het ongemak dat met spataderen gepaard gaat verminderen.
Sport en beweging verbeteren de bloedsomloop en versterken de spieren.
Wandelen is bijvoorbeeld een beweging die de pompwerking van de kuiten verbetert.
Een uurtje zwemmen zorgt er, naast een verbeterde bloedsomloop, voor dat er even geen druk op je aders staat.
Fietsen is ook goed voor je kuiten en de doorstroom van het bloed en yoga waarbij je oefeningen doet waarbij je benen hoger dan je hart getild worden zijn weer goed om de druk op de aderwanden te verminderen.
Overgewicht draagt bij aan ziektes als diabetes, hartaandoeningen en hoge bloeddruk.
Teveel lichaamsgewicht is een belangrijke factor bij het ontwikkelen van spataderen.
Overgewicht legt extra druk op de beenaders en de kleppen.
Dit maakt het moeilijker om het bloed tegen de zwaartekracht in terug naar het hart te pompen.
Effectief werkende kleppen in de beenaders zijn belangrijk omdat ze voorkomen dat het bloed terugstroomt en zich ophoopt in de benen.
Na verloop van tijd kan de extra belasting van te veel lichaamsgewicht ertoe leiden dat de kleppen kapot gaan en dat spataderen kunnen ontstaan.
Veranderingen in het voedingspatroon en de hoeveelheid lichaamsbeweging zijn belangrijk wanneer je wilt afvallen.
Afvallen kan helpen om de pijn die spataderen met zich mee kunnen brengen te voorkomen.
Hoewel de meeste spataderen geen gezondheidsrisico vormen is het wel van belang om te weten wanneer je er echt mee naar een arts moet.
Vroege waarschuwingssignalen zijn:
Hoewel je spataderen waarschijnlijk geen gezondheidsrisico vormen, kunnen ze zich in de loop van de tijd wel ontwikkelen tot een probleem.
Zo'n complex gezondheidsprobleem kan jaren in beslag nemen, dus wanneer je spataderen hebt is het goed om hier naar te laten kijken.
Iedereen wil graag lekker kunnen slapen, maar onrustige benen en pijn in de benen kunnen leiden tot een woelige nacht.
Hoe kan het dat het lijkt alsof we juist 's avonds, wanneer we naar bed gaan, meer last van spataderpijn hebben?
Dit komt omdat het, wanneer je in je bed ligt, zo donker, rustig en stil is.
Dit is natuurlijk gunstig om in lekker in slaap te vallen maar die stilte zorgt er ook voor dat er niets meer is dat je afleidt van je spataderpijn.
De focus gaat al snel naar de pijn en het ongemak in je benen en dit kan leiden tot het moeilijk vatten van de slaap.
's Ochtends zal de pijn bijna altijd zijn verdwenen.
Maar wanneer de dag begint en de aders weer vol stromen met bloed begint de pijn en het ongemak weer van voren af aan.
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om de nachtelijke pijn van spataderen binnen de perken te houden:
Wanneer slaapproblemen door spataderpijn aanhouden wordt het tijd voor een afspraak met de huisarts. Spataderen gaan niet vanzelf weg en dus de pijn die je 's nachts ervaart ook niet.
Heb je spataderen maar weet je niet of ze ernstig genoeg zijn voor een bezoek aan de spataderspecialist? Lees hieronder wanneer het tijd wordt voor een bezoek aan de arts.
Aders spelen een cruciale rol. Ze zorgen ervoor dat het bloed uit de weefsels terug gepompt wordt naar het hart.
Wanneer aders hun taak niet goed kunnen uitvoeren kan dit op termijn tot problemen leiden.
Vermoeide, zware benen over een langere tijd kunnen een teken zijn van aderproblemen.
Je benen hoog leggen is een goede manier om dat vermoeide, zware gevoel kwijt te raken.
Maar als de pijn vaak optreedt is het goed om er eens naar te laten kijken door een specialist.
Huidproblemen zoals droogheid en jeuk of uitslag kunnen een teken van aderproblemen zijn.
Dit soort uiterlijke kenmerken zijn het gevolg van de verhoogde druk in beschadigde aderen.
Bloed stroomt niet goed terug naar het hart wat zijn weerslag heeft op hoe de huid op je benen, met name op je scheenbenen en enkels eruit ziet.
Wanneer aderproblemen onbehandeld blijven kan die schilferige huid of lelijke uitslag in iets veel ergers veranderen.
Dus wanneer je een verkleuring op je benen en rond je enkel ziet en/of een droge, jeukende huid hebt rond je spatader maak dan een afspraak met je arts.
Veranderingen in de hormoonspiegel zijn een belangrijke oorzaak van spataders. Daardoor komen spataders vaker bij vrouwen voor dan bij mannen.
Tijdens een zwangerschap vinden die hormonale veranderingen met name plaats.
De hormonen die aangemaakt worden ontspannen de aderwand en hierdoor wordt de kans dat je spataderen ontwikkelt groter.
Een zwangerschap vergroot ook de hoeveelheid bloed in het lichaam en het gevolg van die toename zijn verwijde aders.
Deze druk, samen met de extra druk van de groeiende baby in de baarmoeder samen met de zwangerschapshormonen kunnen leiden tot spataderen.
Wanneer je tijdens je zwangerschap met aderproblemen te maken krijgt neem dan contact op met je arts.
Het dragen van (voorgeschreven) steunkousen of compressiekousen zal het ongemak en de pijn verminderen.
Wanneer vaatproblemen zoals spataderen niet worden behandeld kunnen ze leiden tot (ernstige) complicaties: bloedingen, huiduitslag, infecties, zweren en bloedstolsels.
Naarmate de druk in aders toeneemt kan vocht vanuit het bloed naar de omliggende weefsels lekken waardoor zwelling of oedeem ontstaat.
De symptomen van zwelling zijn een gespannen huid of een afdruk van de boord van je sok of kniekous die zichtbaar blijft wanneer je je sok of kous hebt uitgetrokken.
Soms kan een been zo ernstig gezwollen zijn dat het niet lukt de schoenen aan te krijgen.
Zwelling kan verminderd worden met behulp van een beenkussen tijdens de nacht, zwachtels en compressiekousen.
Wanneer de zwelling aanhoudt kunnen huidveranderingen optreden, zoals verharding van de huid of een verandering van de kleur van de huid.
Omdat spataderen zich onder het huidoppervlak bevinden kunnen ze gemakkelijk beschadigen.
Oorzaken van het openstoten van een spatader of een wondje kunnen zijn dat dat je er bijvoorbeeld met een rits langs schaaft. Dit kan resulteren in een bloeding die niet zo maar stopt.
Wanneer dit gebeurt, ga dan op je rug liggen met je been omhoog tegen de muur.
Druk de spatader dicht met een zwachtel of een drukkend verband en neem contact op met je huisarts.
Onbehandelde spataderen kunnen eczeem veroorzaken.
Variceus eczeem (of hypostatisch eczeem) is een oppervlakkige huidaandoening die ervoor zorgt dat de huid schilferig en rood wordt en soms zweertjes vormt.
Variceus eczeem geeft veel jeuk en soms is er sprake van een bruingele verkleuring of witte pijnlijke plekjes.
Dit eczeem ontwikkelt zich met name op het onderbeen (voet, enkel, kuit) en komt vooral voor bij vrouwen vanaf 40 jaar.
De behandeling bestaat uit het zwachtelen van het been, een elastische kous en hormoon crème.
Lipodermatosclerose is een ontsteking van onderhuids vet die ook mensen met een veneuze insufficiëntie (spataderen) kan treffen.
Het is een huidaandoening die net als variceus eczeem vooral op de onderbenen voorkomt.
Symptomen van lipodermatosclerose zijn onder meer verkleuring en verharding van de huid en roodheid en zwelling.
Wanneer er niets aan lipodermatosclerose wordt gedaan kunnen zich pijnlijke zweren vormen die moeilijk te behandelen zijn.
Wanneer de huid gezwollen is verstoort dit de natuurlijke immuun reactie van het lichaam tegen infectie.
Bacteriën die normaal op onze huid aanwezig zijn kunnen het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken.
Medicatie is belangrijk bij het behandelen van een huidinfectie.
En het verminderen van de zwelling zal het genezingsproces ook versnellen.
De oorzaak van tromboflebitis (een ontstoken spatader) is een bloedstolsel in het oppervlakkige adersysteem.
Een bloedstolsel kan ontstaan door inactiviteit (wanneer je lange tijd op één plaats zit of staat) en door kapotte kleppen in de aders waardoor bloed langzamer gaat stromen en kan gaan klonteren.
Symptomen van tromboflebitis zijn onder meer gevoeligheid, pijn en warmte in het gebied waar de spataders zich bevinden.
Het been kan ook opzwellen en er kunnen kleurveranderingen van de huid optreden.
Een diep veneuze trombose (DVT) is misschien wel de gevaarlijkste complicatie die kan optreden wanneer spataderen niet worden behandeld.
Bij een diep veneuze trombose vormt zich een bloedstolsel in het dieper gelegen adersysteem wat kan resulteren in een blokkade van diep gelegen aders.
De trombus kan losschieten en in de longen terecht komen. Dan spreken we over een longembolie.
Een DVT is meestal erg pijnlijk en vereist directe behandeling.
Symptomen van een DVT zijn: ernstige pijn in één been (meestal in de kuit of het bovenbeen), zwelling, een warme huid rond de harde, pijnlijke plek en een lichtrode tot donkerrode huid.
Spataderen kunnen vervelend zijn. Ze geven klachten als pijnlijke benen en een zwaar gevoel in de benen.
Meestal zijn spataderen ongevaarlijk maar bij sommige mensen kunnen zich complicaties ontwikkelen.
Je kunt spataderpijn verminderen door de druk op je aders te verminderen door het dragen van een elastische kous en door af te vallen als je overgewicht hebt.
Ook beweging en het gebruik van hulpmiddelen zoals een beenkussen wanneer je gaat slapen zullen helpen om de pijn te verminderen.
Je gaat naar de dokter wanneer je je zorgen maakt of wanneer je op welke manier dan ook (langdurig) last hebt van je spataderen.