Pijn in benen en heupen kan verschillende oorzaken hebben, variërend van minder ernstig tot ernstige oorzaken. Pijn kan optreden bij beweging of in rust, kan tijdelijk voorkomen of meer permanent van aard zijn.
Soms wordt de pijn veroorzaakt door een ziekte of aandoening die mogelijk leidt tot (meer) schade wanneer de onderliggende aandoening niet behandeld wordt. Soms is de pijn gewoon vervelend en heeft het niets met ziekte te maken.
Wanneer pijnklachten niet verminderen of verdwijnen is een bezoek aan de huisarts gewenst.
De symptomen van pijn in benen en heupen
Pijn die in de benen en heupen wordt ervaren kan verschillende oorzaken hebben. Het goed omschrijven van de pijn kan helpen bij het vinden van de aandoening die het ongemak veroorzaakt.
- Een scherpe, stekende pijn in de billen en de onderrug kan verband houden met ischias of andere zenuwproblemen.
- Een branderig gevoel met tintelingen in de voeten en de onderbenen kan wijzen op spataderen, neuropathie of een zenuwbeschadiging.
- Pijn die vooral gelokaliseerd is aan één kant van het lichaam kan duiden op een probleem met een gewricht.
- Pijn aan de binnenkant van de heup of bij de lies kan een aanwijzing zijn dat er een probleem is met het heupgewricht.
- Pijn aan de buitenkant van de heup en het bovenbeen kan veroorzaakt worden door strakke spieren, gewrichtsbanden of pezen.
- Uitstralende pijn naar de benen kan een teken zijn van een probleem met de rug.
Pijn in de benen en het bekken kan variëren in ernst en flink wat ongemak veroorzaken. De mate van pijn die wordt ervaren hangt af van de onderliggende aandoening.
Andere symptomen waarmee bekken- en beenpijn gepaard kan gaan zijn:
- moeite met lopen
- minder eetlust
- misselijkheid of overgeven
- kramp
- stijfheid
- roodheid
- blauwe plekken
- zwelling
- spierzwakte
Het heupgewricht
De heup is een groot gewricht in het menselijk lichaam dat het bekken met het bovenbeen verbindt. Dit kogelgewricht zorgt ervoor dat het bovenbeen in alle richtingen kan bewegen. De botten worden omsloten door onder andere kraakbeen, spieren, pezen, slijmbeurzen, gewrichtsvocht en bindweefsel. Deze verminderen wrijving en vangen schokken op bij bewegingen en ze spelen een rol bij de drukverdeling en de heupstabiliteit.
De oorzaken van pijn in benen en heupen
Pijn in de benen en heupklachten kunnen optreden ten gevolge van verschillende gezondheidsproblemen. De meest voorkomende oorzaken zijn:
Tendinitis
Bij tendinitis wordt pijn in het been of de heup veroorzaakt door ontstoken of geïrriteerde spieren en pezen die aan het dijbeen vastzitten. De ontsteking of irritatie kan het gevolg zijn van overmatig gebruik of letsel.
Artritis
Bij artritis gaat het vooral om zwelling en gevoeligheid van het heupgewricht en de benen. De belangrijkste symptomen zijn gewrichtspijn en stijfheid die erger wordt naarmate de leeftijd vordert.
Dislocatie
Bij dislocatie van een gewricht worden de uiteinden van botten uit hun normale positie geduwd (heup uit de kom).
Slijmbeursontsteking
Een slijmbeursontsteking treedt op wanneer de met vloeistof gevulde zakjes (bursae) die de gewrichten beschermen ontstoken raken. De pijn zit aan de zijkant van de heup en het bovenbeen.
Ischias
Bij ischias wordt de pijn veroorzaakt door een beknelde zenuw in de wervelkolom. De pijn begint in de rug en loopt via de bil naar het been. Bij ischias is bewegen belangrijk. Te lang niet bewegen kan de klachten op termijn verergeren.
Andere oorzaken van pijn in benen en bekken kunnen zijn:
- Wervelkanaalstenose
- Bakerse cyste (kniekuilcyste)
- Osteomyelitis (botinfectie)
- Chronisch inspanning compartimentsyndroom
- Shin splint
- Diep veneuze trombose (DVT)
- Tromboflebitis
- Spataderen
- Meralgia paresthetica
- Botkanker
- Botfractuur
- Claudicatio intermittens
- Jicht
- Hamstringblessure
- Ziekte van Osgood-Schlatter
- Groeipijn
- Ligament Letsel
- Hernia
- Ziekte van Legg-Calvé-Perthes
- Spierkrampen
- Spierpijn
- Neuropathie
- Verstuikingen
- Gescheurde meniscus
- Rugklachten
Van de volgende factoren is bekend dat ze het risico op het ontwikkelen van pijn in de benen en heupen vergroten:
- ouder worden
- uitdroging
- zwangerschap
- suikerziekte
- overgewicht
- zenuwaandoeningen
- bloedstollingsproblemen
- letsel
- operatie
- bedlegerigheid
- langdurig zitten
- alcohol misbruik
- roken
Wanneer naar de dokter
Het kan soms moeilijk zijn om te bepalen wanneer pijn een afspraak bij de huisarts rechtvaardigt. Plan een afspraak wanneer:
- er sprake is van chronische pijn in de benen of het bekken, wanneer de pijn erger wordt of niet minder wordt
- er sprake is van zwelling in de benen
- er sprake is van letsel of een trauma
- het been (of een plek op het been) rood en pijnlijk is en warm aanvoelt
- het been juist bleek is en koud aanvoelt
- er naast de pijn sprake is van benauwdheid
- je niet kunt lopen of het been niet kunt belasten
Negeer geen pijn die aanhoudt of die gepaard gaat met andere symptomen. Raadpleeg een arts wanneer je je zorgen maakt.
Diagnose en onderzoek
Het menselijk lichaam is een complex systeem met verschillende spieren, gewrichten en weefsels. Een symptoom als pijn in de heupen vereist vaak de hulp van een arts om te bepalen waardoor de pijn ontstaat zodat de pijn behandeld kan worden.
Artsen kunnen aan de hand van lichamelijk onderzoek, röntgenfoto's en laboratoriumonderzoek een diagnose stellen.
Persoonlijke geschiedenis
Je arts zal vragen naar je medische voorgeschiedenis en specifiek de eerdere problemen die je met de heupen en de benen hebt gehad. Ook je familiegeschiedenis is belangrijk. Wanneer je bijvoorbeeld een ouder familielid hebt die een heupoperatie heeft ondergaan is dit belangrijke informatie. Patiënten die een naast familielid met artrose hebben, hebben een grotere kans zelf ook artrose te ontwikkelen.
Lichamelijk onderzoek
Informatie over wanneer de pijn optreedt en waar de pijn precies zit helpt de arts ook bepalen wat de mogelijke oorzaak kan zijn.
De arts zal de heup en de benen onderzoeken en je vragen om op een bepaalde manier te bewegen (lopen, het buigen van de knie, op één been staan).
Ook het type pijn (steken, zeuren, kloppen) vertelt de arts veel over een mogelijke oorzaak. Bursitis (slijmbeurs) zorgt bijvoorbeeld voor doffe, zeurende pijn aan de buitenkant van de heup terwijl artrose meer 'opstart' pijn veroorzaakt na een periode van zitten.
Het stellen van de diagnose
Een arts kan een diagnose stellen zonder het gebruik van foto's of tests, maar ze zijn een handig hulpmiddel wanneer je medische voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek geen uitsluitsel geven.
Een röntgenfoto kan de toestand van de botten en de gewrichten in beeld brengen en daarnaast kan de arts bloedonderzoek uit willen voeren om tot een conclusie te komen.
Wanneer de arts een volledig en helder beeld heeft, wordt de diagnose gesteld en de behandeling besproken. Ook kan gesproken worden over hoe de pijn hanteerbaar kan worden gemaakt.
Pijnverlichting met behulp van medicijnen
Wanneer pijn wordt veroorzaakt door een spier- of peesverrekking, artrose of tendinitis kan deze verlicht worden met een pijnstiller zoals paracetamol of ontstekingsremmers zoals ibuprofen of naproxen.
Artritis kan met geneesmiddelen worden bestreden wanneer de aandoening in een vroeg stadium wordt ontdekt en behandeld.
De medicijnen dempen de ontstekingsreactie en beperken de kans op schade aan bot en kraakbeen.
Naast deze (anti) reuma medicijnen wordt ook vaak pijnstilling gebruikt.
Medicijnen zijn de ene kant van het verhaal, een goede balans tussen rust en bewegen de andere.
Pijnverlichting door beweging
Beweging vermindert klachten van pijn en stijfheid.
Wanneer je artritis hebt (of heup- en beenpijn in het algemeen) kan het trainen met low-impact oefeningen, stretching en weerstandstraining pijn verminderen en de gewrichtsmobiliteit verbeteren.
Zwemmen is een goed voorbeeld van een low-impact oefening wanneer er sprake is van artritis. Maar ook fysiotherapie kan helpen het bewegingsbereik te vergroten.
Wanneer de artrose zo ernstig wordt dat de pijn te hevig wordt of het heupgewricht vervormd raakt kan een totale heupprothese overwogen worden.
Een andere manier waarmee heuppijn verlicht kan worden is door een paar keer per dag een minuut of 15 een coldpack op het pijnlijke gebied te leggen. Naast koelen kan warmte ook helpen. Een warm bad, een warme douche of een infraroodlamp kan de spieren ontspannen en de pijn verminderen.
Conclusie
Pijn in de heupen en de benen kan worden veroorzaakt door een groot aantal aandoeningen. De pijn kan variëren van een doffe, zeurende pijn tot een pijn bij het opstarten na lang zitten. Om de oorzaak vast te stellen, zal een arts naar je medische voorgeschiedenis vragen, lichamelijk onderzoek uitvoeren en eventueel röntgenfoto's laten maken en/of bloedonderzoek laten uitvoeren.
De behandelingsmogelijkheden hangen af van wat is vastgesteld als de oorzaak van de pijn. Zelf behandel je heup pijn met pijnstillers zoals paracetamol of ontstekingsremmers zoals ibuprofen. Andere behandelingen die doeltreffend zijn gebleken zijn koelen of warmte therapie en low impact oefeningen die de mobiliteit helpen verbeteren.
Neem contact op met je huisarts wanneer de pijn aanhoudt of verergert.
