Gezond zijn, hoe belangrijk is gezond zijn!
In een tijd waarin we de dagelijkse cijfers die we van het RIVM krijgen graag naar beneden zien gaan wordt de kennis over hoe we gezonder kunnen zijn en beter voor ons immuunsysteem kunnen zorgen steeds belangrijker.
En ook al voelen we ons gezond. Nu we te maken hebben met een vooralsnog ongrijpbaar virus maken we ons toch zorgen over dat immuunsysteem.
We willen weten wat we moeten doen om dat systeem zo optimaal mogelijk te laten functioneren.
Definitie immuunsysteem
We hebben het vaak over ons immuunsysteem.
Maar wat is dat nou eigenlijk?
En wat doet het?
En hoe kun je het een handje helpen?
Of heb je daar helemaal geen invloed op?
De definitie zegt: ‘Het immuunsysteem behelst alle organen en processen van het lichaam die weerstand bieden tegen infecties en gifstoffen’.
Het spoort vreemde indringers zoals bacteriën en virussen op en vernietigt ze.
Belangrijk dus om te weten hoe je beter voor je immuunsysteem kunt zorgen.
Wat doet het immuunsysteem
Het immuunsysteem bestaat uit verschillende organen, cellen en chemische stoffen . 
Verschillende celtypen en moleculen werken samen om infecties te bestrijden.
Het systeem is zo ontworpen dat het vreemde indringers detecteert en onschadelijk maakt.
De belangrijkste onderdelen van het immuunsysteem zijn het beenmerg, het lymfestelsel, de zwezerik (thymus), de milt en de Plaques van Peyer die we op het slijmvlies van de dunne darm vinden.
Deze onderdelen samen bestrijden infecties en staan met elkaar in contact.
Je zou ze daarom kunnen zien als één orgaan.
Wanneer je ze ziet als één orgaan kun je je voorstellen dat het disfunctioneren van één deelnemer een negatief effect kan hebben op het hele systeem.
Een optimaal functionerend immuunsysteem kan ziekte voorkomen. Het is dus belangrijk ervoor te zorgen dat ieder onderdeel goed werkt.
Dus moeten we kijken naar factoren die invloed hebben op dat immuunsysteem.
Hoe werkt het immuunsysteem
Je eerste bescherming tegen ziekteverwekkers zit aan de buitenkant. Je huid en je slijmvliezen horen bij de eerste verdediging tegen schadelijke microben.
Lukt het ziektekiemen de huid en de slijmvliezen te passeren dan krijgen ze te maken met het immuunsysteem.
Wanneer ziekmakende microben in de bloedbaan komen zet het immuunsysteem direct de aanval in.
Antilichamen koppelen zich aan de indringer en eenmaal verbonden worden andere immuuncellen ingeschakeld die de ziekteverwekker vernietigen of verwijderen.
Er wordt geregistreerd met welk ziekmakend micro-organisme het immuunsysteem te maken heeft. Zo kan bij een eventuele nieuwe besmetting al gereageerd worden voordat deze zich kan vermenigvuldigen (incubatietijd) en je ziek kan maken.
Wanneer je te maken krijgt met een ziekteverwekker bepaalt de kracht van je immuunsysteem of en hoe ziek je wordt.
Een verzwakt immuunsysteem betekent een grotere kans op ziekte.
Daarom willen we een zo sterk mogelijk immuunsysteem.
Daarom moeten we zorgen voor gezonde gewoontes zoals voldoende slaap, goed eten, een goede hygiëne, flink bewegen, stoppen met roken en moeten we manieren vinden om beter met spanning en stress om te gaan.
Zeker wanneer je merkt dat je minder weerstand hebt tijdens een intensieve of stressvolle periode.
Kun je je immuunsysteem versterken?
Of je je immuunsysteem kunt versterken is een vraag die iedereen wel bezighoudt nu we met het coronavirus te maken hebben.
Het virus is nieuw.
We weten nog niet precies hoe we ervoor kunnen zorgen dat we het niet krijgen en we weten ook nog niet hoe we het kunnen bestrijden als we eenmaal besmet zijn.
Je immuunsysteem is dus niet één orgaan. Het is een ingewikkeld systeem met veel verschillende componenten.
Daarom is het lastig om precies te weten wat je moet doen om je immuunsysteem te versterken.
We weten wel dat we gezonder en minder vatbaar zijn wanneer we een gezonde levensstijl nastreven.
Wat houdt zo’n gezonde levensstijl in?
Slaap
Onze slaapgewoontes zijn belangrijk voor een gezond immuunsysteem.
In één van de eerste wetenschappelijke onderzoeken met betrekking tot slaap werden muizen wakker gehouden.
Na 4 slapeloze weken stierven de dieren massaal aan een infectie.
Bacteriën die in een normale situatie geen probleem voor hun immuunsysteem waren konden zich door het gebrek aan slaap snel vermenigvuldigen.
Door al die weken zonder slaap was hun weerstand totaal verdwenen.
Zonder voldoende slaap maakt je lichaam minder cytokinen aan.
Dit zijn hormonen van het immuunsysteem die voor een effectieve immuunreactie zorgen.
Cytokinen worden gemaakt en vrijgegeven tijdens de slaap.
Zorg dus voor voldoende slaap.
Voeding
Je functioneert optimaal als je goed gevoed bent.
Je immuunsysteem werkt optimaal als het goed gevoed is.
Een tekort aan de juiste voedingsstoffen kan je lichaam, je organen en dus je immuunsysteem verzwakken.
Zorg voor een gezond dieet wat de lichaamscellen voorziet van de juiste vitamines en mineralen.
Stress
Een andere uitdaging voor ons immuunsysteem is stress.
Angst, onzekerheid, een hoge werkdruk en te veel verantwoordelijkheden kunnen van invloed zijn op ons immuunsysteem.
Een langdurig verhoogd niveau van het stresshormoon (cortisol) in ons bloed maakt het voor het immuunsysteem lastiger om goed te functioneren.
Maar ook als je weerstand in een stressvolle periode minder is hoeft dat nog niet direct te betekenen dat je ziek wordt.
Stress heeft de grootste invloed op de gezondheid van mensen die al een verminderde weerstand hebben ten gevolge van hun leeftijd of aandoeningen die het immuunsysteem al verzwakken.
Omdat er veel bewijs is dat stress je gevoeliger maakt voor ziekte is het wel belangrijk om er goed mee te leren omgaan.
En naast de impact die stress op onze immuunfunctie heeft, heeft stress ook invloed op ons humeur, op de kwaliteit en de hoeveelheid slaap die we krijgen, de voeding die we eten, de hoeveelheid calorieën die we naar binnen werken en de beweging die we wel of niet krijgen.
Al deze factoren zijn belangrijk voor een optimale werking van het immuunsysteem.
Hygiene
We zijn omgeven door miljarden bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.
Ziekmakers die we niet kunnen zien maar waar we flinke problemen van kunnen ondervinden.
Deze ziekmakers zitten op praktisch elk oppervlak, denk alleen al aan de duwstang van het winkelkarretje of aan de toetsen van het pinapparaat in de supermarkt.
Het klinkt misschien gek maar handen wassen is een serieuze aangelegenheid.
Ziektekiemen houden van warme, vochtige plekjes.
De plooien in je handpalmen zijn zo’n plek waar ziektekiemen zich graag ophouden.
Ernstige aandoeningen kunnen gemakkelijk voorkomen kunnen worden wanneer we vaak en lang onze handen wassen met warm water en zeep.
Ook je mond is een warme, vochtige plek waar bacillen goed gedijen.
Je mondhygiëne is ook belangrijk voor je immuunsysteem en je algehele gezondheid.
Vaak zorgvuldig poetsen en flossen helpt bacteriën onder controle te houden, evenals periodieke controle door een tandarts.
Bewegen
Mensen die veel bewegen zijn minder vaak ziek.
Veel bewegen is belangrijk voor het immuunsysteem.
Dat komt onder andere omdat bij beweging immuuncellen sneller door het lichaam kunnen circuleren.
Zo kunnen zij ziektekiemen al vernietigen voordat er schade aangericht kan worden.
Beweging maakt het voor de lymfevaten ook gemakkelijker om dode witte bloedcellen en ander afval te verwerken.
Maar flink bewegen heeft nog meer voordelen.
Door flink in en uit te ademen raak je je afvalstoffen via de longen sneller kwijt.
En door flink te zweten worden afvalproducten via de huid sneller uitgescheiden.
En beweging helpt de negatieve gevolgen van stress ook nog eens te verminderen.
Iedere training is een klein kadootje aan jezelf.
Want op termijn verkleint al die beweging bij elkaar het risico op infecties en ziekte.
Kortom
Als je immuunsysteem sterk genoeg is is de kans groot dat je gezond bent en blijft.
Hapert het dan kunnen bacteriën, virussen, parasieten en schimmels de kans krijgen om schade aan te richten.
Gezonde voeding, regelmatig bewegen, lekker slapen, leren omgaan met stress en een goede hygiëne kunnen allemaal je immuunsysteem versterken en je weerstand verbeteren.
Het volgen van deze algemene gezondheidsadviezen is op dit moment het beste wat je kunt doen om je lichaam sterk en weerbaar te houden.
Zorg dus goed voor jezelf, bescherm jezelf en zorg voor gezonde gewoontes.
