Wat Te Doen Tegen Spataderen In 2024 | Mooie Gezonde Benen

Ader-aandoeningen zijn een steeds groter wordend probleem. Naast risicofactoren zoals of je een man of een vrouw bent en of spataderen in je familie voorkomen zorgen onze ongezonde voeding en ons gebrek aan lichaamsbeweging voor steeds meer (chronische) vaataandoeningen. Wat kun je doen om spataderen te voorkomen en hoe kun je jezelf ertegen beschermen?

Wat zijn spataderen

Spataderen zijn vergrote aderen met klepjes die niet meer goed werken. Ze zijn zichtbaar als blauw-paars kronkelige aders op de benen. 

Er zijn ook onzichtbare spataderen. Deze noemen we verborgen spataderen. Je kunt ze aan de buitenkant niet zien maar ze geven wel de klachten die bij spataderen horen. Of er sprake is van verborgen spataderen kan zichtbaar worden gemaakt met behulp van echo-duplex onderzoek.

Naast zichtbare grote spataderen en verborgen spataderen kennen we ook nog de kleine oppervlakkige spataderen. Deze zien er uit als blauw-paarse streepjes en worden ‘teleangiëctasieën’ of ‘besenreiser’ genoemd. Veel van deze kleine streepjes bij elkaar kunnen eruit zien als een blauwe vlek.  

Iedere ader in het lichaam kan zich in principe ontwikkelen tot een spatader. Maar de meeste spataders ontstaan in en op de benen. Dat komt doordat de zwaartekracht voor meer druk in de benen zorgt. 

Spataderen komen veel voor. Ongeveer een kwart van de bevolking heeft er in meer of mindere mate last van. Zowel mannen als vrouwen. Zowel jong als oud.

Heb je spataderen? Dan wil je graag weten wat je er tegen kunt doen. 

Wat merk je van spataderen?

Wat merk je van spataderen naast dat ze er niet mooi uit zien? 

Klachten die bij spataderen kunnen horen zijn zere, vermoeide, pijnlijke benen of jeuk of een branderig gevoel. De pijn wordt vaak erger naarmate je langer zit of juist langer staat.  

Een andere vaak gehoorde klacht is dat mensen problemen met slapen hebben vanwege een rusteloos gevoel in de benen.

Ook komt kramp, vocht rondom de enkels en uitslag en verkleuring van de huid voor. 

Spataderen kunnen voor pijn en ongemak zorgen en kunnen leiden tot ernstige problemen, maar voor veel mensen zijn spataderen alleen een cosmetisch probleem.

Zijn spataderen gevaarlijk?

Wanneer je last hebt van zware, vermoeide benen en je hebt spataderen dan is het belangrijk om de benen te laten onderzoeken door een spatader specialist. Dat is geen kwestie van ijdelheid maar van gezond verstand.

Kleine spatadertjes met een diameter van twee millimeter zijn meestal niet pijnlijk en veroorzaken zelden complicaties. Dit zijn cosmetische spataderen waarover je zelf kunt beslissen of je ze laat behandelen. Als je ze lelijk vindt zijn ze eenvoudig te corrigeren met sclerotherapie.

De grote blauw-paarse kronkelende spataderen (met een diameter van meer dan drie millimeter) kunnen klachten als pijn in de benen, kramp of zwelling geven.

Het is dan belangrijk je benen te laten beoordelen door een spatader-expert en een echo-duplex onderzoek te laten doen. Ook wanneer je alleen de klachten hebt die bij spataderen horen zonder dat er spataderen zichtbaar zijn.

Wanneer dit soort spataderen niet worden behandeld, kunnen ze op termijn leiden tot ernstige complicaties, waaronder huiduitslag, infecties, bloedingen, zweren en bloedstolsels.

Kunnen spataderen vanzelf verdwijnen?

Spataderen gaan niet vanzelf weg. Ze worden veroorzaakt door slecht werkende klepjes in de ader.

Wanneer bloed vanuit de benen richting het hart gestuwd wordt zorgen de klepjes in de ader ervoor dat het bloed niet terug kan stromen. Wanneer de klepjes in de aders niet meer goed sluiten stroomt het bloed niet goed door en blijft het ‘hangen’ in de ader.

Dit kan een oppervlakkige ader zijn of een dieper gelegen beenader. Ook kunnen de klepjes in verbindingsaders, de zogenaamde perforanten, defect zijn.

Voor zover we nu weten herstellen kapotte klepjes zich niet vanzelf.

Wat zijn diep liggende spataderen

Diep liggende spataderen zijn spataderen die één laag dieper liggen dan de oppervlakkige spataderen.

Binnen het aderlijke systeem moet er onderscheid gemaakt worden tussen drie systemen: het oppervlakkige adersysteem, het systeem van de stamaderen en nog een laag dieper, de diepe aderen. Deze drie niveau’s staan met elkaar in verbinding.

Spataderen kunnen zich ontwikkelen onder de huid, dus in de oppervlakkige aderen of in de tweede laag, de stamaderen.

Wanneer in de derde laag de klepjes niet meer goed werken is dit of een aangeboren zeldzame afwijking of er heeft een trombose plaatsgevonden waardoor de ader aangedaan is. In het genezingsproces kan het zijn dat de klepjes zo’n tik hebben gehad dat ze niet meer goed functioneren. Dit noemen we een post-trombotisch syndroom.

Wanneer we spreken over een genetische belasting aan de kleppen bij spataders hebben we het eigenlijk altijd over een afwijking aan de stamaders, dus in de tweede laag.

De term spataderen is dus beperkt tot spataderen onder de huid en op het niveau van de stamaderen. Wanneer we het over diep liggende spataderen hebben hebben we het over deze niet zichtbare spataderen in de tweede laag.

Hoe kan ik (grotere) spataderen voorkomen?

Gelukkig zijn er verschillende dingen die je kunt doen om de bloedcirculatie in je benen te verbeteren. Een verbeterde circulatie voorkomt dat spataderen ontstaan of dat ze erger worden.

1. Beweging

Beweging is de beste manier om je aders in conditie te houden.

Bloed wordt met iedere hartslag via je slagaders naar de weefsels en de organen in je lichaam gestuwd. Aders hebben geen systeem wat bloed vooruit stuwt. Voor een goede werking zijn je aders afhankelijk van hoe en hoeveel jij beweegt.

Wandelen is daarom goed voor je aders. Wandelen leidt tot een betere functie van je kuitspieren (de spierpomp) waardoor bloed gemakkelijker terug naar het hart kan stromen.

Naast wandelen is het belangrijk dat je regelmatig gaat staan als je veel moet zitten, en dat je regelmatig heen en weer loopt als je veel moet staan.

Ook voor spataders geldt dat je beter de trap kunt nemen in plaats van de lift en dat je beter de auto kunt laten staan ten gunste van de fiets.

Het stretchen van je benen, het wiebelen met je tenen, het is allemaal goed voor de doorstroming in je aders.

2. Afvallen

Extra gewicht zorgt voor druk op de aders, extra gewicht is een belasting voor je benen. Ben je te zwaar, val dan af. Een gezond gewicht voorkomt te veel druk op de aders van de benen en voeten. Afvallen is goed voor je bestaande spataderen en het kan voorkomen dat nieuwe spataders zich kunnen ontwikkelen.

3. Eet vezelrijk

Het zal je niet verbazen dat ook voeding een belangrijke rol speelt bij spataderen.

Spataderen komen weinig voor in delen van de wereld waar vezelrijk en onbewerkt wordt gegeten (sciencedirect.com).

Vezels zorgen voor een goede stoelgang. Een dieet met weinig vezels zorgt voor harde ontlasting: tijdens de stoelgang moet er flink geperst worden. Dat persen zorg voor druk in de buik waardoor de terugkeer van het bloed vanuit de benen naar het hart bemoeilijkt wordt. Een dieet met weinig vezels en een moeilijke stoelgang zorgt voor langdurige druk. Dit kan de aderwand verzwakken met spataderen en aambeien tot gevolg.

Kies voor volkoren en vezelrijke producten als het om brood en pasta gaat. Vervang witte rijst met zilvervliesrijst en beperk het gebruik van (geraffineerde) suikers.

4. Beperk zout

Zout zorgt ervoor dat je lichaam meer water vasthoudt. Dit zorgt voor een groter bloedvolume wat leidt tot verhoogde druk in de aders. Langdurige druk verzwakt de aders en dragen bij aan spataderen.

5. Knellende kleding belemmert de doorstroming

Strakke broeken en corrigerend ondergoed staan misschien mooi en zitten misschien lekker maar knellende kleding belemmert wel de bloedcirculatie. Met name de bloedstroom in het bekkengebied, de liezen en de knieholtes. Een slechte circulatie zorgt voor een vertraagde bloedstroom wat kan leiden tot problemen als stolselvorming en hiermee samenhangende pijn in de aders in het bekken en de benen.

6. Leg de benen hoog

Het is niet alleen na een lange dag staan of lopen goed om je benen wat hoger op een kussen te leggen. De benen hoger dan je hart leggen verbetert de bloedsomloop. Met je benen op een kussen verminder je de druk in de beenaders en help je het bloed gemakkelijk terug naar het hart te laten stromen.

7. Drink voldoende water

Spataderen kunnen ontstaan door risicofactoren waar je niets aan kunt doen, zoals een familiaire belasting of het feit dat je een man of een vrouw bent met bijbehorende hormonen. Dit maakt het nog belangrijker te zorgen voor een gezonde levensstijl. Drink daarom de hele dag door voldoende water. Een goede hydratatie zorgt voor een betere bloedcirculatie.

8. Verander regelmatig van positie

Langdurig in dezelfde positie staan of zitten maakt het moeilijker voor het bloed in je benen om tegen de zwaartekracht in naar het hart te stromen. Je ‘spierpomp’ wordt niet gebruikt. Daardoor wordt de druk in je aders groter en dit kan er uiteindelijk voor zorgen dat vocht zich rond de enkels en de voeten gaat ophopen.

Druk en zwelling zorgen voor pijn. Beweging verlaagt deze druk en zwelling en verbetert de bloedcirculatie. Zit je vast aan een bureau, wiebel dan met je voeten, til de voorkant van je voet op en stretch je kuitspieren en maak wat passen op de plaats. Loop regelmatig naar de wc en gebruik de trap om aan je beweging te komen.

Ontlast de aders in je benen, na een lange dag zitten of staan, door 15 minuten op je rug op de grond te liggen met je benen rechtop tegen de muur.

9. Draag elastische kousen

Compressiekousen zijn ontwikkeld om de bloedsomloop van de benen naar het hart te verbeteren. Ze zitten strak bij de enkel en minder strak richting het bovenbeen.

Compressiekousen verhogen de druk op je aders, houden de klepjes op de juiste plek, dichter ten opzichte van elkaar en verminderen bloedophoping, zwelling en pijn. De elastische kous ‘drukt’ het bloed richting het hart.

Heb je last van nachtelijke kramp in de benen? Dan is het overdag dragen van elastische kousen een goed idee.

Elastische kousen zijn niet ouderwets of lelijk. Ze zijn een belangrijk hulpmiddel in de strijd tegen een slechte bloedcirculatie en spataderen. Elastische kousen zijn er in allerlei soorten, kleuren en maten. Overleg wel eerst met je arts voor je overgaat tot aanschaf.

10. Stop met roken

Onderzoek wijst uit dat de giftige chemicaliën die worden gebruikt bij het maken van sigaretten je vatbaarder maken voor het ontwikkelen van spataderen. De nicotine in sigaretten leidt tot ‘verharding’ van de bloedvaten. Hoewel het niet de aders maar de slagaders betreft wordt dit ‘aderverkalking’ genoemd.

Maar roken vergroot door het verslechteren van de doorbloeding niet alleen het risico op spataderen, het vergroot ook het risico op de bijbehorende complicaties zoals beenzweren.

11. Massage en spataderen

Veel mensen met spataderen stellen de behandeling ervan uit en proberen eerst andere manieren om van hun pijnlijke benen en blauwe kronkels af te komen.

Hoewel massage spataderen niet zal laten verdwijnen is het wel een middel wat verlichting van de klachten kan geven.

Massagetechnieken als lymfedrainage en bloedsomloop-massage verbeteren de algehele bloedsomloop en kunnen daarom gunstig zijn voor mensen met spataderen.

Vermijd massage wanneer er sprake is van een open wond, een huidzweer of wanneer een ader ontstoken is.

12. Wisselbaden

Wisselbaden stimuleren de bloedsomloop en zijn daarom een effectieve behandeling voor spataderen.

Heb je een hoge bloeddruk, overleg dan eerst met je arts of dit verstandig is om te doen.

13. Draag de juiste schoenen

Je schoenen maken het verschil in het vermogen van je lichaam om bloed vanuit de voeten terug naar het hart te pompen. Met de schoenen die je draagt kies je voor preventie of progressie van spataderen.

Hoge hakken belemmeren de spierpompfunctie in de kuit en verhogen de druk in de aders van de onderbenen. Slecht zittende schoenen beïnvloeden de gezondheid van je voeten en daarmee de gezondheid van je beenaders.

Schoenen met een lage hak en een goed voetbed zetten je kuitspieren aan het werk wat de circulatie in de onderbenen bevordert. Een efficiënte circulatie zorgt voor gezondere aders.

Wanneer moeten spataderen worden behandeld?

Spataderen hoeven niet altijd te worden behandeld. Wanneer je geen last hebt of wanneer echo-duplex onderzoek uitwijst dat het dieper gelegen ader systeem in tact is is een behandeling niet nodig.

Een behandeling is wel nodig wanneer er sprake is van een probleem aan de stamaders met bijkomende klachten van pijn en ongemak. Of wanneer er complicaties zijn zoals beenzweren of wanneer er sprake is van zwelling of verkleuring van de huid.

Ook kan behandeling om cosmetische redenen nodig zijn.

Hoe worden spataderen behandeld?

De behandeling van spataderen hangt af van je algehele gezondheid en van de grootte, de plaats en de ernst van je spataderen.

Een vaatchirurg kan je (na echo-duplex onderzoek) adviseren over de meest geschikte behandeling.

Sclerotherapie

Sclerotherapie is de meest voorkomende behandeling voor spataderen.
Bij sclerotherapie wordt een vloeistof of foam in de ader gespoten die ervoor zorgt dat de wanden van de ader met elkaar verkleven. De doorstroming van het bloed is hiermee geblokkeerd en het bloed zal via andere gezonde aders gaan stromen.
De geïnjecteerde aders verschrompelen en verdwijnen na verloop van tijd. Het littekenweefsel wordt door het lichaam opgenomen.

Laserbehandeling

De (inwendige) laserbehandeling is een effectieve manier om spataderen te verwijderen. Nadat het te behandelen traject verdoofd is voert de arts een katheter met laser op in de zieke stamader. Wanneer de katheter volledig is ingebracht wordt deze langzaam teruggetrokken terwijl hitte wordt afgegeven. Door de hitte verkleeft de ader waardoor de doorstroming van het bloed geblokkeerd wordt en via andere gezonde aders zal gaan stromen.

Strip operatie (chirurgisch ingrijpen)

Wanneer je voor de hierboven genoemde behandelingen niet in aanmerking komt kunnen spataderen chirurgisch worden verwijderd. Het klassieke ‘strippen’ van spataders is evenwel een achterhaalde methode.

Samenvattend

Spataderen zijn een veel voorkomend medisch en cosmetisch probleem. Ze ontstaan wanneer de klepjes in de aders van de benen niet meer goed functioneren en er een probleem met de bloedcirculatie ontstaat. Het bloed wordt dan niet meer goed richting het hart gestuwd en hoopt zich op in de ader wat kan leiden tot kleine of grote, zichtbare of onzichtbare spataders.

Klachten die je van spataderen kunt hebben zijn vermoeide, zeurende, zere benen, kramp, jeuk en zwelling.

Onbehandelde spataders kunnen leiden tot huidzweren, huiduitslag, infecties, bloedingen, en bloedstolsels.

Om beter voor je aders te zorgen en spataderen te voorkomen is het belangrijk veel te bewegen, zout te mijden, te zorgen voor een gezond gewicht, vezelrijk te eten, geen knellende kleding te dragen, voor goede schoenen te zorgen, je benen hoger te leggen, voldoende water te drinken en elastische kousen te dragen. Cosmetische en medische behandelingen kunnen je helpen van je spataderen af te komen.

Heb jij spataderen dan is het een goed idee dit te bespreken met je huisarts. Wil je liever direct een afspraak met onze vaatchirurg klik dan hier.

Heb jij last van spataderen? Vertel ons je verhaal hieronder.