Spataderen is een vaak voorkomende aandoening waar veel mensen aan lijden. Spataderen zijn meestal onschuldig, maar kunnen ook pijnlijk en onaangenaam zijn. Onbehandeld kunnen spataderen soms voor ernstige problemen zorgen. De meeste mensen laten iets aan hun spataderen doen vanuit cosmetisch oogpunt. In dit artikel leggen we uit wat spataderen zijn, wat de oorzaak van spataderen is, wat de symptomen zijn en hoe ze behandeld kunnen worden.
Spataderen zijn gezwollen aders die je meestal op de benen ziet. Ze kunnen blauw of donkerpaars zijn en zien er vaak kronkelig en gezwollen uit.
Iedere oppervlakkige ader kan zich ontwikkelen tot een spatader, maar de aders in de benen doen dat het vaakst. Dat komt omdat staan en lopen de druk in de aders in het onderlichaam verhoogt. De zwaartekracht speelt hierbij een rol. Hierdoor worden de aders wijder wat kan leiden tot spatadervorming.
Bij de meeste mensen komen spataders beperkt voor in de vorm van een milde variant en zijn ze vooral een cosmetisch probleem.
Bij anderen kunnen spataderen juist pijn en ongemak veroorzaken.
Soms kunnen spataderen leiden tot een ernstiger medisch probleem zoals een open been.
De behandeling van spataderen kan bestaan uit het dragen van kousen of procedures die de aders afsluiten of verwijderen.
Spataderen worden veroorzaakt door slecht werkende kleppen in de binnenwand van een bloedvat. Slecht werkende kleppen leiden ertoe dat het bloed terugstroomt en zich stroomafwaarts verzamelt in de ader wat spataderen veroorzaakt.
Klepjes in de aders in de benen zorgen er samen met de spierpomp in de voeten en de kuiten voor dat het bloed goed doorstroomt naar het hart. Wanneer klepjes niet goed werken kan dit leiden tot problemen met de bloedsomloop. Verwijde aders vertragen de bloedsomloop en belemmeren zo een goede doorbloeding. Een arts kan bij spataders soms een laseroperatie aanraden of de spataders operatief verwijderen, afhankelijk van de omvang van het spataderlijden. Wegspuiten van spataders kan ook nog een optie zijn.
Alleen met behulp van duplex-onderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van 'lekke kleppen'.
Er zijn ook andere behandelingen die eerst kunnen worden ingezet zoals het dragen van steunkousen.
Wat zijn de risicofactoren van spataderen?
Er zijn verschillende risicofactoren voor het ontstaan van spataderen:
Het risico op spataderen wordt groter naarmate je ouder wordt. Veroudering veroorzaakt degeneratie van de kleppen in de aders. Uiteindelijk zorgt deze degeneratie ervoor dat de klepjes niet meer sluiten, het bloed niet meer goed in de richting van het hart stroomt en het bloed zich in de benen ophoopt.
Vrouwen hebben meer kans op spataderen. Hormonen kunnen een factor zijn. Vrouwelijke hormonen kunnen de aderwand verzwakken. Hormoonbehandelingen en de anticonceptiepil kunnen het risico op spataderen vergroten.
Wanneer familieleden spataderen hebben is de kans groot dat je ze zelf ook krijgt.
Overgewicht draagt bij aan verschillende ziektes, zoals diabetes, hartaandoeningen en hoge bloeddruk. Overtollig lichaamsvet is ook een belangrijke factor bij het ontwikkelen van spataderen. Overgewicht legt extra druk op de beenaders en de klepjes. Dit maakt het moeilijker om het bloed tegen de zwaartekracht in terug naar het hart te pompen.
Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid bloed in het bekken toe. Dit belast de beenaders extra.
Ook zorgen de verhoogde hormoonspiegels tijdens de zwangerschap dat de wanden van de bloedvaten zich ontspannen. Ook dit vergroot het risico op spataders.
Hoewel een zwangerschap het risico op het krijgen van spataders vergroot, merken de meeste vrouwen dat hun spataders weer verdwijnen nadat de baby is geboren.
Het bloed stroomt minder goed door wanneer je lang in dezelfde houding zit of staat. Onderzoek heeft aangetoond dat één van de volgende beroepen een groter risico op spataderen met zich mee brengt: verpleegkundigen, artsen en andere beroepen in de gezondheidszorg, kappers, fabrieksarbeiders, caissières en winkelpersoneel.
Spataderen kunnen pijn doen maar dit is niet altijd het geval.
Symptomen van spataderen kunnen zijn:
Pijnlijke symptomen van spataderen kunnen zijn:
Wanneer (ernstige) spataderen niet behandeld worden kunnen ze leiden tot ernstige complicaties.
Problemen die kunnen optreden wanneer niets aan spataderen gedaan wordt zijn:
Het behandelen van grote spataderen met pijnklachten gebeurt altijd pas nadat met behulp van echo-duplex onderzoek is vastgesteld of er sprake is van afwijkingen aan het aderstelsel.
Wanneer behandeling noodzakelijk is kan je huisarts je eerst aanbevelen om compressiekousen te gebruiken, regelmatig te bewegen en de benen regelmatig hoog te leggen.
Wanneer spataderen dan nog steeds pijn of ongemak bezorgen, of als ze complicaties veroorzaken, kunnen ze op verschillende manieren worden behandeld.
De meest voorkomende behandelingsopties zijn:
Voor het behandelen van kleine en middelgrote spataderen zonder (pijn)klachten is geen duplex onderzoek nodig. Je kunt hiervoor zonder verwijsbrief van de huisarts direct bij ons een afspraak maken.
Spataderen die klachten geven én waarbij middels duplex onderzoek is vastgesteld dat er sprake is van lekke kleppen kunnen behandeld worden in het ziekenhuis of in een gespecialiseerde kliniek. Dit is dan ook verzekerde zorg.
Spataderen die geen klachten geven en waarvoor (tenzij de patiënt dit zelf wil) geen duplex onderzoek nodig is kunnen in onze praktijk behandeld worden met sclerotherapie. Dit is onverzekerde zorg.
Spataderen zijn duidelijk zichtbare gezwollen aders die meestal op de benen voorkomen. Spataderen is een aandoening waar veel mensen aan lijden. De symptomen variëren, ernstige spataders kunnen veel klachten geven. Kleine spatadertjes geven cosmetische klachten.
Gelukkig zijn er procedures waarmee spataderen behandeld kunnen worden. Vaak komt dit voor eigen rekening.
Wanneer er sprake is van lekke kleppen én pijnlijke spataderen wordt de behandeling vergoed. Wanneer spataderen geen klachten geven beschouwt de zorgverzekeraar de spataderen als cosmetisch. Deze behandelingen worden niet vergoed, dit is onverzekerde zorg.