COPD is een aandoening van de luchtwegen waarbij de luchtwegen steeds slechter gaan functioneren. COPD verwijst naar twee chronische longaandoeningen, bronchitis en emfyseem. Het wordt veroorzaakt door schade aan de longblaasjes en/of de kleine haarvaten in de longen. COPD is een chronische ziekte. Dit betekent dat het niet meer over gaat.
De symptomen van COPD variëren van persoon tot persoon, maar kunnen onder andere bestaan uit hoesten, piepen bij inademing, vaak ben je benauwd of kom je adem tekort. In dit blog lees je alles over COPD: wat de oorzaken zijn, hoe de diagnose wordt gesteld en welke behandeling er mogelijk is.
Chronic obstructive pulmonary disease
COPD staat voor de Engelse afkorting Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de longaandoeningen longemfyseem en chronische bronchitis. Chronische bronchitis is een hardnekkige ontsteking van de luchtwegen met overproductie van slijm. Bij emfyseem worden steeds meer longblaasjes vernietigd. In Nederland noemen we COPD ook wel chronische obstructieve longziekte of 'rokerslong'.
Wat is COPD
COPD wordt gekenmerkt door een obstructie (vernauwing) in de longen. Het is vaak het gevolg van schade aan de longblaasjes of kleine bloedvaatjes (haarvaten) in de longen. Dit betekent dat de lucht niet vrij kan stromen tijdens het in- en uitademen. Het gevolg hiervan is dat je minder lucht kunt inademen en dat je je sneller moe voelt. De meeste mensen die COPD ontwikkelen zijn ouder dan 40 jaar.
Wat gebeurt er in je longen bij COPD?
De belangrijkste risicofactor voor COPD is roken. Wanneer je rookt komen er schadelijke stoffen in je longen terecht. Hierdoor ontstaan er ontstekingen aan de wanden van de longblaasjes en/of de kleine bloedvaatjes in de longen. Deze vernauwen en er ontstaat slijmvorming. Daardoor werken de longen minder goed: de longen kunnen minder zuurstof opnemen. Je gaat hoesten en krijgt last van benauwdheid. Vaak wordt er slijm opgehoest. De schade aan de longblaasjes en de kleine haarvaten gaat niet meer weg en wordt erger als je ouder wordt, met name wanneer je blijft roken.
Symptomen van COPD
COPD maakt het ademen steeds moeilijker. De ziekte ontwikkelt zich langzaam gedurende vele jaren en wordt in een vroeg stadium vaak niet herkent.
Symptomen van COPD zijn:
- toenemende kortademigheid
- een piepende ademhaling
- aanhoudend hoesten
- slijm opgeven
- spierverlies
- benauwdheid bij inspanning (de dagelijkse bezigheden worden steeds moeilijker)
- vermoeidheid
Minder vaak voorkomende symptomen van COPD zijn:
- gewichtsverlies
- vochtophoping bij de enkels (oedeem)
- pijn op de borst
- longinfecties
- bloed ophoesten
Deze symptomen treden meestal pas op wanneer COPD zich in een verder gevorderd stadium bevindt.
COPD-klachten kunnen erger worden wanneer:
- je meer gaat bewegen (sporten)
- je in ruimtes bent waar gerookt wordt
- je verkouden bent
- je griep hebt
- je een ontsteking aan de luchtwegen hebt
Wanneer klachten erger worden kan er sprake zijn van een longaanval. Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met je huisarts.
Oorzaken van COPD
Meestal is roken de oorzaak van COPD. Rook van sigaretten beschadigt de longen, en na verloop van tijd kan deze schade leiden tot COPD. Hoe meer sigaretten je dagelijks rookt en hoe langer je rookt, hoe groter de kans op COPD. Zelfs als bent gestopt met roken, loop je nog steeds een verhoogd risico. Dat komt omdat roken onherstelbare schade aan de longen kan veroorzaken. Andere oorzaken van COPD kunnen zijn:
Fijnstof
Kleine deeltjes die in de lucht zweven noemen we fijnstof. Fijnstof kan van verschillende bronnen afkomstig zijn, maar komt vooral van de industrie, de landbouw, het verkeer, het verwarmen van huizen of het verbranden van hout. Fijnstof is schadelijk voor mens en milieu. Het kan de longen irriteren en de longfunctie verminderen.
Te weinig alpha-1 antitrypsine
Sommige mensen hebben een aandoening waarbij de lever niet genoeg van het eiwit alfa-1-antitrypsine aanmaakt. Dit eiwit beschermt ons tegen enzymen die ons helpen eiwitten uit ons voedsel te verteren. Als we niet genoeg van dit eiwit hebben, kunnen de enzymen in plaats daarvan onze lichaamseiwitten gaan afbreken. Dit kan onze longen en lever beschadigen. Dit is een zeldzame, erfelijke ziekte die COPD veroorzaakt.
Rook en stof op het werk
Een andere oorzaak van COPD is blootstelling aan stof en dampen op het werk. Het inademen van stof of dampen op het werk vergroot het risico op COPD, vooral als je daarbij ook nog rookt. Bepaalde stoffen en chemicaliën, zoals cadmium en graan- en meelstof worden met COPD in verband gebracht.
Het roken van een waterpijp
Het roken van een waterpijp is de laatste jaren erg populair geworden. Bij het roken wordt rook ingeademd uit een waterpijp die gevuld is met tabak. De tabak is meestal gearomatiseerd, waardoor het een veiliger alternatief lijkt voor het roken van sigaretten. Echter, het roken van een waterpijp wordt in verband gebracht met veel van dezelfde gezondheidsproblemen als sigaretten, waaronder longkanker, blaaskanker en hartziekten. Bovendien kan het roken van een waterpijp leiden tot een verminderde longfunctie en COPD..
Roken tijdens de zwangerschap
Onderzoek heeft aangetoond dat blootstelling aan rook tijdens de zwangerschap de normale ontwikkeling van de longen van de baby beïnvloedt, en dat dit een mogelijke oorzaak is voor de latere ontwikkeling van COPD en andere longaandoeningen.
Passief roken
Bij passief roken wordt je blootgesteld aan de rook van anderen, bijvoorbeeld in een restaurant of op het werk. Ook al rook je zelf niet, je kunt toch ernstige longschade oplopen door passief mee te roken.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen die aan ouderlijke sigarettenrook worden blootgesteld, een verhoogd risico lopen. Dit komt deels doordat passief roken veel van dezelfde schadelijke chemische stoffen bevat als sigaretten. Maar ook doordat de longen van kinderen nog in ontwikkeling zijn, waardoor ze gevoeliger zijn voor schade door rookinhalatie.
Onbehandelde astma
Hoewel astma niet noodzakelijk leidt tot COPD, lopen mensen met slecht gecontroleerde astma wel een verhoogd risico op COPD. Het is ook mogelijk dat mensen zowel astma als COPD hebben.
Vroeggeboorte of een laag geboortegewicht
Vroeggeboorte gaat vaak gepaard met een laag geboortegewicht, voedingsproblemen, vatbaarheid voor luchtweginfecties en een slechte longfunctie in de kindertijd. Dit zijn allemaal risicofactoren voor COPD. Zelfs zuigelingen die nooit ademhalingsondersteuning nodig hebben gehad kunnen een verminderde longfunctie hebben. De langetermijneffecten van vroeggeboorte zijn niet volledig bekend, maar het is duidelijk dat vroeggeborenen een verhoogd risico lopen om op latere leeftijd COPD te ontwikkelen.
Diagnose COPD
Chronische obstructieve longziekte (COPD) is een progressieve longaandoening die het moeilijk maakt om te ademen. De symptomen van COPD kunnen variëren van mild tot ernstig, en ze verergeren vaak na verloop van tijd. Wanneer je aanhoudende symptomen van COPD hebt, is een bezoek aan de huisarts belangrijk. Om de diagnose COPD te kunnen stellen zal je arts naar je symptomen vragen, je borstkas onderzoeken en naar je ademhaling luisteren. Hij of zij kan ook een ademtest doen (of laten doen), en andere gerelateerde onderzoeken van de longen laten uitvoeren zoals een longfunctietest door middel van spirometrie en het maken van een CT-scan.
Behandeling COPD
COPD is een ernstige ziekte die na verloop van tijd erger wordt, dus is het belangrijk om zo snel mogelijk hulp te zoeken. Er bestaat geen genezing voor COPD, de behandeling richt zich op het voorkomen van verslechtering van de aandoening en op het verminderen van de klachten.
- Als bij jou COPD is vastgesteld, is stoppen met roken één van de belangrijkste dingen die je kunt doen om de symptomen te verbeteren. De belangrijkste oorzaak van COPD is roken, en de enige manier om te voorkomen dat de ziekte erger wordt, is stoppen.
- Er zijn verschillende soorten medicijnen die kunnen worden gebruikt om COPD te behandelen. Bronchodilatoren zijn geneesmiddelen die de luchtwegen in de longen openen, zodat je beter kunt ademen. Steroïden zijn een ander soort medicijnen die kunnen worden gebruikt om ontstekingen in de luchtwegen te verminderen. Antibiotica kunnen ook worden voorgeschreven als je een infectie hebt. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van medicijnen die kunnen worden voorgeschreven om COPD te behandelen
- Een andere veel voorkomende behandeling voor COPD is zuurstoftherapie. Bij deze therapie worden zuurstoftanks of neuscannules gebruikt om de hoeveelheid zuurstof in het bloed te verhogen. Zuurstoftherapie kan kortademigheid, vermoeidheid en angst verminderen. Het kan ook helpen beter te slapen en helderder te denken
- Longrevalidatie en bij ernstige COPD ook training van ademspieren is een andere veel voorkomende behandeling voor COPD. Deze vorm van revalidatie helpt de ademhaling en algehele conditie te verbeteren, zodat je de klachten beter kunt beheersen. Longrevalidatieprogramma's omvatten meestal oefeningen, voorlichting en begeleiding. Het doel van longrevalidatie is om je te helpen een zo normaal mogelijk leven te leiden ondanks de COPD
- In sommige gevallen kan een operatie worden aanbevolen om COPD te behandelen. Een type operatie dat kan worden gedaan is een longverkleining. Bij deze operatie wordt beschadigd weefsel uit de longen verwijderd, zodat deze efficiënter kunnen werken. Een ander type operatie is een longtransplantatie. Een longtransplantatie wordt meestal alleen gedaan als andere behandelingen hebben gefaald en de persoon eindstadium COPD heeft.
Conclusie
COPD is een chronische aandoening zonder genezing; er zijn echter behandelingen beschikbaar die kunnen helpen de symptomen te beheersen en de progressie van de ziekte te vertragen. Enkele veel voorkomende behandelingen voor COPD zijn zuurstoftherapie, longrevalidatie, medicijnen en chirurgie (in ernstige gevallen). De belangrijkste behandeling van COPD is stoppen met roken. Als je denkt dat je COPD hebt, is het belangrijk dat je naar een arts gaat, zodat deze je symptomen kan beoordelen en kan bepalen welke behandeling voor jouw het meest geschikt is.
