Wanneer je de pech hebt familiair belast te zijn met risicofactoren voor spataderen zijn spataderen voor jou waarschijnlijk niet te voorkomen. Wanneer je zonder familiaire belasting geen spataderen hebt of wanneer je wel familiair belast bent en er spataderen zichtbaar zijn is er van alles wat je kunt doen om de conditie van je benen te optimaliseren en te voorkomen dat spataderen ontstaan of groter worden.
Hieronder leggen we je uit wat de risicofactoren voor spataderen zijn, wat je kunt doen om spatadervorming te beperken en geven we je tips voor mooie benen.
Kunnen spataderen weer wegtrekken?
Naast de vraag of spataders te voorkomen zijn krijgen we ook vaak de vraag of spataderen vanzelf weer kunnen verdwijnen. Daarop zijn twee antwoorden mogelijk:
Spataderen door defecte kleppen
Spataderen worden veroorzaakt door defecte klepjes in aders. Dit zorgt ervoor dat het bloed uit de benen niet goed kan doorstromen naar het hart en het dus blijft hangen in de benen. Een ader met kapotte kleppen wordt wijder en wijder en is uiteindelijk zichtbaar als een blauwe kronkel op het been. Omdat kapotte klepjes niet vanzelf genezen is een medische behandeling nodig om dit probleem op te lossen.
Spataderen door druk tijdens een zwangerschap
Spataderen kunnen ook ontstaan tijdens de zwangerschap. Door de druk op de aders worden ze wijder en stroomt het bloed ook niet goed door. Maar na de zwangerschap, als de druk weg is en het lichaam zich herstelt, herstellen ook de aders. Dit betekent dat de spataderen in principe verdwijnen. Bij familiaire belasting en na meerdere zwangerschappen zie je de spataderen vaak niet helemaal wegtrekken en aanwezig blijven.
Wat zijn de risicofactoren?
We weten dat spataderen veel voor komen, ongeveer een kwart van de volwassen bevolking heeft er last van. Maar wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen van spataderen?
Een erfelijke belasting
Hoewel niet goed begrepen speelt de factor erfelijkheid de hoofdrol als het gaat om de ontwikkeling van spataderen. Als je vader of moeder spataderen heeft, krijg jij ze waarschijnlijk ook.
Je geslacht
Hoewel het verschil niet groot is, krijgen vrouwen iets vaker spataderen dan mannen. Aangenomen wordt dat vrouwelijke hormonen hier een bijdrage aan hebben.
Of je zwanger bent of net bent geweest
Hierboven hebben we het al even genoemd. Een zwangerschap kan spataderen veroorzaken. De groeiende baby in de baarmoeder zet de aderen onder druk waardoor het de bloedafvoer belemmert en het bloed zich in de benen verzamelt. Na de bevalling verdwijnen de spataderen meestal.
Het gebruik van hormoonmedicatie
Het gebruik van medicijnen met vrouwelijke hormonen (anticonceptiepil, hormoontherapie) vergroot de kans op spataderen.
Overgewicht
Overgewicht is een belangrijke factor voor het ontwikkelen van spataderen. Het te veel aan lichaamsgewicht zet druk op de aderen wat dan wordt overgebracht op de wanden en de kleppen van de aders.
Leeftijd
Naarmate je leeftijd vordert, vordert ook de veroudering van je aders. De wanden en de kleppen verzwakken met de tijd waardoor sneller spataderen kunnen ontstaan.
Je baan
Een baan waarbij je de hele dag moet zitten of een baan waarbij je juist de hele dag moet staan verhoogt de druk in je benen wat kan leiden tot spatadervorming.
Een in het verleden doorgemaakte trombose
Wanneer je ooit te maken hebt gehad met een bloedstolsel of een diep veneuze trombose waarbij kleppen of wanden van aders zijn beschadigd heb je mogelijk een verhoogd risico op spataderen.
Voorkomen dat spataderen ontstaan of voorkomen dat spataderen erger worden
Of je nou wel of niet belast bent met risicofactoren en of je nou wel of (nog) geen spataderen hebt, je kunt van alles doen om de conditie van de aders in je benen te verbeteren en om ervoor te zorgen dat je benen blijvend gezien mogen worden.
Versterk je beenspieren
Fitte, sterke benen maken je minder gevoelig voor spataderen. Voor veel beenspierversterkende oefeningen is geen apparatuur nodig en ze kunnen gewoon thuis gedaan worden. Naarmate je benen sterker worden kan apparatuur wel wat toevoegen in de vorm van weerstand die de benen nog sterker maakt.
Traplopen
De gemakkelijkste manier om je beenspieren sterker te maken en de doorbloeding te verbeteren is door trap te lopen. Start met drie keer op en neer en bouw dat
langzaam op. Voorwaarde voor deze oefening is dat je gewrichten in orde zijn.
Draaien van de enkels
Til zittend of staand één been van de vloer en draai de enkel vijf keer linksom en vijf keer rechtsom. Doe een paar sets met beide enkels voor een betere doorbloeding en enkel-flexibiliteit.
Balans op een traptree
Stap met je rechterbeen op de eerste tree van de trap, houd balans terwijl je langzaam tot drie telt en stap terug. Herhaal met je linkerbeen. Verleng de tijd naarmate je beter leert balanceren. Hou je in het begin eventueel vast aan de trapleuning.
Kuitrek
Ga met beide benen op je tenen aan de rand van de eerste tree van de trap staan (hou je vast aan de trapleuning). Beweeg je hielen langzaam naar de grond tot je een goede rek in je kuitspieren voelt. Ga weer op je tenen staan en beweeg je hielen opnieuw langzaam naar de grond. Herhaal de oefening een aantal keren en bouw op.
Leg Curl
Hou je vast aan de trapleuning voor balans. Ga op de eerste tree op je linkerbeen staan en buig je rechterhak richting je billen. Zorg ervoor dat je beide knieën zich naast elkaar bevinden en je tenen naar de grond wijzen. Beweeg je rechterhak 30 tot 40 keer naar je billen, stretch je voet en wissel.
Squats
Je kunt met squats beginnen door op een stoel te gaan zitten en op te staan waarna je weer langzaam gaat zitten. Naarmate je benen sterker worden kun je voor de stoel gaan staan en dezelfde beweging te maken tot je bijna zit waarna je weer opstaat. Het aantal keren kun je langzaam opbouwen.
Kom in vorm
Je aders hebben het zwaar te verduren wanneer je te zwaar bent. Minder gewicht kan voorkomen dat spataderen ontstaan. Daarnaast heeft bewegen en afvallen veel andere voordelen. Het vermindert ook het risico op hart- en vaatziekten zoals aderverkalking en beroertes.
Vermijd langdurig in dezelfde houding staan of zitten
Wanneer je een zittend beroep hebt loop je een groter risico op spataderen. Sta ieder half uur op en haal bijvoorbeeld een beker water bij de ‘watercooler’. Met lopen activeer je de spierpomp in je voeten en je benen waarmee bloed naar het hart gestuwd wordt. Moet je voor je werk lang staan, probeer dan een soortgelijke pauze in te lassen.
Benen hoog!
Waar en wanneer het maar kan, leg je voeten op een stoel of een kruk verhoogd met een kussen. Zo kan je bloed gemakkelijk naar je hart terugstromen. Ook erg belangrijk wanneer je een baan hebt waarbij je lange tijd moet staan of zitten.
Investeer in een goede compressiekous
Compressiekousen kunnen via je arts aangeschaft worden (informeer bij je zorgverzekeraar) maar je kunt ze ook zelf aanschaffen. Goede compressiekousen zijn echt een investering in jezelf. De druk die met de kous wordt bewerkstelligd helpt het bloed gemakkelijker terugstromen naar het hart en kan spataderen helpen voorkomen.
Wil je niet direct zoveel geld uitgeven probeer het dan eerst eens met een massagepanty. Deze zorgt voor minder druk, is niet speciaal voor spataderen, maar kan een uitkomst zijn wanneer je voor weinig geld toch iets goeds voor je benen wil doen.
Meer over spataderen
Spataderen zijn verwijde aderen die blauw, rood of donkerpaars op de benen verschijnen. Defecte kleppen in de aderen zorgen ervoor dat bloed de verkeerde richting op stroomt en zich kan verzamelen in de benen. Meer weten over de symptomen en de behandelmogelijkheden? Lees ons blog ‘Spataderen uitgelegd’.
