Ook op jonge leeftijd kun je spataderen ontwikkelen. Ook wanneer je gezond eet en veel beweegt. Hoe kan dat en wat kun je dan doen? En hoe zit het met spataderen die in de zwangerschap ontstaan? In dit blog lees je er meer over.
Jong en gezond en toch spataderen
Spataderen zijn erfelijk en komen in hele families voor. Wanneer vader of moeder spataders heeft zie je vaak dat in de loop van het leven van de kinderen zich ook spataderen voordoen. Dat kan ook wanneer de kinderen nog jong zijn en een gezonde levensstijl hebben.
Niet familiair belast en toch spataderen
Ook kan het zijn dat in de familie zo op het oog geen spataderen voorkomen, dus dat er geen spataderen aan de buitenkant zichtbaar zijn. Maar dat wil niet zeggen dat er dieper gelegen geen spataderen zijn.
Daarentegen kan het ook nog zo zijn dat er helemaal geen spataders in de familie voorkomen en dat iemand toch spataders ontwikkelt.
Hoe dat komt is niet helemaal duidelijk.
Gemiddelde leeftijd
De leeftijd waarop iemand spataderen krijgt verschilt van persoon tot persoon. Wanneer je aanleg voor spataderen hebt kan de kwaal zich al jong ontwikkelen.
Er is een bepaalde zwakte van de kleppen in de aderen waardoor ze niet meer goed functioneren en in de loop van de tijd neemt die zwakte toe.
Dan zie je dat er aan de buitenkant geleidelijk aan spataderen ontstaan die aanvankelijk niet zichtbaar waren.
Een gemiddelde leeftijd waarop je spataderen ontwikkelt is dus moeilijk aan te geven. In de praktijk zie je dat veel mensen rond hun 30ste of 40ste zichtbare spataderen ontwikkelen. Deze nemen in de loop van het leven geleidelijk aan toe.
Controle op jonge leeftijd
Wanneer je weinig tot geen klachten hebt heeft het weinig zin om je spataders te laten controleren.
Maar als je ze hebt en je vindt ze lelijk dan kun je er natuurlijk naar laten kijken en ze eventueel laten behandelen.
Kleine spataderen kun je heel gemakkelijk laten behandelen door ze weg te laten spuiten, dit noemen we sclerotherapie of sclerocompressietherapie.
Wanneer je pijnklachten hebt zou je aanvullend onderzoek kunnen laten doen en je aderen laten doormeten. Stel dat je een hele dikke spatader in de knieholte hebt en je hebt daar last van dan is het zeker aan te raden om de benen door te laten meten om te kijken waar de spatader vandaan komt.
Een dikke spatader die klachten geeft kan een reden zijn om te behandelen.
De jongste patiënt
De jongste patiënt met spataderen in de praktijk van dokter Vafi was 16. Het komt niet veel voor maar het is dus zeker mogelijk om op hele jonge leeftijd een grote spatader te hebben waar je ook veel last van hebt.
Dit is een reden om iemand te behandelen ondanks het feit dat de patient nog niet volwassen is. Er wordt eerst een duplex-geluidsonderzoek gedaan om het dieper liggende systeem in beeld te krijgen. Afhankelijk van wat er gevonden wordt zal er een behandeling worden voorgesteld.
Wanneer een jong iemand met een dikke spatader klachten heeft zoals pijnklachten en/of problemen bij het sporten, dan kunnen er lekke kleppen zijn die voor de problemen zorgen.
Je zou er dan voor kunnen kiezen deze onderliggende spatader met de laser te behandelen. Een laser of EVLT is een hele elegante manier om op een niet al te ingrijpende wijze een dieper gelegen spatader te behandelen.
16 of 17 jaar is redelijk uitzonderlijk. Maar wanneer iemand er veel last van heeft is dat wel een reden om er iets aan te doen. Mede het feit dat je de bovengenoemde lasermethode onder plaatselijke verdoving kunt doen, het is een beperkt belastende behandeling. Wanneer je dit vergelijkt met een stripoperatie waarbij een ruggenprik of algehele narcose nodig is ben je eerder geneigd over te gaan tot behandeling.
Leeftijd is dus geen reden om niet te behandelen. Je kunt een paar jaar wachten maar over het algemeen wordt de kwaal alleen maar erger.
Bij minderjarigheid is toestemming van de ouders nodig
Wanneer je onder de 18 bent en je komt in aanmerking voor een behandeling dan is toestemming van je ouders nodig. Meestal is het zo dat je dan niet in een privékliniek of een zelfstandig behandelcentrum terecht kunt omdat vele centra geen kinderen opereren.
Je moet dan voor een behandeling naar het ziekenhuis.
Kun je erger voorkomen als je jong begint met controles
Wanneer iemand geen last heeft van de spataders en het is niet al te uitgebreid, is het niet nodig routinematig te controleren met duplex-onderzoek. Wanneer iemand last van die spataderen krijgt in de vorm van pijnklachten dient er duplex onderzoek plaats te vinden. Bij pijnklachten met spataders ga je dus (duplex)onderzoek doen en eventueel behandelen. Zo voorkom je erger.
Nu kan het voorkomen dat je geen klachten hebt maar wel spataders. Zonder behandeling zullen deze spataders groter worden en je kunt je voorstellen dat je deze spataders toch zou willen behandelen. Waarom? Omdat grote spataders ook bepaalde risico’s met zich mee kunnen brengen. Risico’s zoals een thromboflebitis of huidgenezingsproblemen. Je kunt dan zeggen dat je weliswaar geen klachten hebt maar dat het wel zinvol is om te behandelen.
Preventieve spataderzorg is voor eigen rekening
Het probleem met preventieve zorg is dat dit niet onder de verzekerde zorg valt. Je moet het dus zelf betalen. Om voor verzekerde zorg in aanmerking te komen is vereist dat iemand medische klachten heeft in combinatie met een door duplex-onderzoek aangetoonde lekkage van een diepe ader.
Dit zelf moeten betalen van de behandeling kan een reden zijn om dan maar af te wachten. ZWant zolang je geen pijnklachten hebt wordt de behandeling niet vergoed. En dat is natuurlijk een beetje krom. Je wilt liever vanuit preventief oogpunt problemen voorkomen door in dit soort gevallen wel te behandelen. Je weet immers zeker dat de spataderen niet minder gaan worden.
Spataderen in de zwangerschap
Wanneer je erfelijk belast bent met spataders zie je ze vaak optreden in de zwangerschap. Spataderen in de zwangerschap hebben te maken met het feit dat je een andere hormonale huishouding hebt. Bepaalde weefsels worden weker en daarmee ook de kleppen in de aders.
De aders worden wat wijder en de kleppen worden wat slapper en dat kan leiden tot lekkage in de aders. Wat verder een rol speelt is natuurlijk de druk van de baarmoeder. Deze drukt op de aders en belemmert daarmee de afvloed van het bloed vanuit de benen naar het hart. Deze combinatie kan leiden tot spataders.
Spataders die zich hebben ontwikkeld in de zwangerschap hoeven niet permanent te zijn. Vaak zie je dat na de zwangerschap, wanneer de druk weg is en het weefsel zich heeft hersteld, de spataders weer verdwijnen.
Met name spataders die zich in de tweede of derde zwangerschap ontwikkelen blijven meer permanent aanwezig. Maar meestal zie je na een eerste zwangerschap de meeste spataders geleidelijk aan weer wegtrekken.
Na de zwangerschap is er dus alle reden om een aantal maanden, misschien een half jaar, gewoon even af te wachten hoe je spataders zich ontwikkelen. Wanneer ze blijven en klachten gaan geven dan is dat een reden om verder onderzoek te laten doen.
Een spataderbehandeling tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap moet je je spataderen niet laten behandelen. Maar het kan zijn dat je dermate veel klachten van je spataderen hebt dat er toch tot behandeling overgegaan wordt.
Het voordeel is dan wel dat er tegenwoordig gebruik gemaakt kan worden van de EVLT, de laser. Een behandeling die onder plaatselijke verdoving plaatsvindt.
Blijft het feit dat je tijdens de zwangerschap terughoudend moet zijn met behandelen.
Sclerotherapie en zwangerschap
Tijdens de zwangerschap moet je voorkomen dat je medicatie gebruikt of injecties krijgt. Het is niet wenselijk om je tijdens de zwangerschap te laten scleroseren en zeker in de eerste drie maanden moet je voorzichtig zijn.
Ook als je overweegt zwanger te worden zou je in die periode niet moeten overgaan tot behandeling. Net zoals je voor je zwangerschap begint met het slikken van foliumzuur is het van belang ook voor de zwangerschap geen medicatie te gebruiken of een sclerotherapie behandeling te ondergaan.
Stel nu dat je een behandeling hebt gehad zonder dat je wist dat je op dat moment zwanger was dan moet je je daar ook weer geen hele grote zorgen over maken.
Zwangerschap en steunkousen
Het is verstandig om bij spatadervorming tijdens de zwangerschap steunkousen te dragen. Ook is het verstandig om het voeteneinde van je bed wat hoger te zetten. Dit zorgt er voor dat je ’s nachts een goede afvoer van het bloed vanuit je benen naar je hart hebt.
Daarnaast is het heel belangrijk om tijdens de zwangerschap goed in beweging te blijven. Met beweging zet je de spierpomp in je benen aan het werk. Deze spierpomp zorgt er voor dat het bloed vanuit je benen terug gepompt wordt naar het hart.
Ook na de geboorte blijft het belangrijk om het voeteneinde van het bed omhoog te zetten. Zo beperk je de kans op trombose of thromboflebitis doordat het bloed niet in de aders blijft hangen.
Wanneer we het over steunkousen hebben, hebben we het niet over die hele strakke bruine steunkousen. Een massagepanty of een spataderkous in klasse 1 of 2 voldoet prima. Zorg er voor dat de panty genoeg steun aan je aders biedt. In het ideale geval is dit een kous of een panty die op de verschillende diktes van je been goed druk geeft.
Bekijk de mogelijkheden op onze pagina Ondersteunende panty’s
Het verschil tussen spataderen en gesprongen adertjes
Het is mogelijk gesprongen adertjes op je benen te hebben. Bij gesprongen adertjes is er sprake van een bloeding en zie je een bloeduitstorting. Zolang je geen bloeduitstorting ziet heb je geen gesprongen adertjes.
De kleine rood-blauwe streepjes op het been zijn mini spatadertjes. Dit zijn verwijde kleine adertjes en geen gesprongen adertjes. Spatadertjes kunnen springen, je kunt een spontane bloeding hebben maar dat is niet iets wat vaak voorkomt.
Is het wegspuiten van spataderen een tijdelijke oplossing
Het wegspuiten van spataderen kun je als een tijdelijke oplossing zien wanneer er niets definitiefs aan de oorzaak van de spataders wordt gedaan. Je zou kunnen zeggen dat, wanneer je een lekkage in het diepere systeem hebt, waar niets aan gedaan wordt, iedere behandeling tijdelijk is.
Een dikke spatader die is weggespoten kan terugkomen omdat er een te grote druk op staat. Door de lekkage hoopt het bloed zich op en neemt de druk toe. Wanneer de oorzaak is weggenomen, wanneer de lekkage is behandeld, valt die druk weg en zie je eigenlijk altijd dat de ader definitief weggespoten kan worden.
Wanneer de oorzaak eronder aanwezig blijft heb je kans dat de weggespoten spatader toch weer terug komt. In zo’n geval is er inderdaad sprake van een tijdelijke behandeling. Dan is er een tijdelijk effect omdat er een lekkage onder zit.
Wanneer er geen lekkage aanwezig is kan er over het algemeen een veel beter effect geboden worden. Wanneer je op exact dezelfde plek een spatader terugkrijgt dan zit er waarschijnlijk een lekkage onder die maakt dat die spatader niet weg te spuiten is.
Duplexonderzoek
Daarom is het belangrijk om de oorzaak van je spatader goed in beeld te krijgen. Dat doe je door tijdens het duplexonderzoek of voor de behandeling de conditie van het dieper liggende systeem in kaart te brengen.
Wanneer mensen in onze praktijk komen zal er eerst gekeken worden of er sprake is van een lekkage.
Een lekkage betekent niet direct dat de ader niet met sclerotherapie behandeld kan worden. Maar omdat er een kans is dat de ader weer open gaat is het wel belangrijk om daar eerlijke voorlichting over te geven.
Alles staat en valt met het verwachtingspatroon. Het kan zijn dat je dan toch besluit eerst naar het ziekenhuis te gaan om een laserbehandeling te ondergaan.
Terugkomende spataders
Maar zelfs wanneer de lekkage in de onderliggende ader is behandeld kan het nog zo zijn dat sommige spataders hardnekkig terug lijken te komen.
We zeggen ‘lijken’ omdat een spatader die goed is behandeld niet op exact dezelfde plek terugkomt.
En wanneer er geen lekkage aanwezig is zal een spatader die is weggespoten over het algemeen ook niet terug komen.
Wel is het zo dat het bloed na de behandeling een andere weg zal zoeken om naar het hart terug te stromen.
Het kan zo zijn dat een ader in deze nieuwe route zich weer tot spatader ontwikkelt.
En dan lijkt het alsof de oude spatader weer terug is gekomen.
De beperkingen van sclerotherapie
Hoe dikker de spatader hoe minder groot de kans dat je deze met sclerotherapie weg krijgt. Hoe kleiner de spatader hoe beter het effect van het wegspuiten.
Tijdens een sclerotherapie behandeling mag er een bepaalde hoeveelheid vloeistof (sclerosans) in het lichaam gespoten worden. Wanneer die hoeveelheid vloeistof niet toereikend is voor een hele dikke spatader heeft de behandeling geen zin.
Je ziet dat dokters die alleen sclerotherapie doen soms heel ver gaan met het behandelen van dikke spataderen.
Terwijl dokters die naast sclerotherapie ook laserbehandelingen tot hun mogelijkheden hebben het probleem eerst aan zullen pakken met de laser.
Pas na de laserbehandeling zullen de overgebleven takken aanvullend behandeld worden met sclerotherapie.
Wanneer je arts alleen sclerotherapie adviseert voor een hele dikke spatader bestaat het risico dat de spatader weer snel terugkomt.
Is sclerotherapie na een laserbehandeling altijd nodig?
Wanneer eerst de dieperliggende oorzaak, dus de lekkage, wordt aangepakt zal een deel van de zichtbare spataders ook wegtrekken.
Over het algemeen is het zo dat na een maand of drie 60 tot 70 % van de zichtbare spataders grotendeels is verdwenen.
Het kan dus best zo zijn dat je een half jaar na de laserbehandeling besluit niet tot nabehandeling over te gaan.
Het bloed is via andere aders gaan stromen, de zichtbare spataderen zijn weggetrokken, en het is niet meer nodig spataderen aanvullend te laten behandelen.
Het is dus zaak om na een laserbehandeling de tijd te nemen om te kijken hoe je spataders zich ontwikkelen.
Is het verstandig tijdens een laserbehandeling je zichtbare spataderen te laten verwijderen
Er zijn artsen die laserbehandelingen uitvoeren waarbij tegelijkertijd oppervlakkige spataderen worden weggehaald of worden weggespoten.
Dit is een laserbehandeling in combinatie met een Muller behandeling of sclerotherapie.
Wanneer je weet dat de zichtbare spataderen na een laserbehandeling na verloop van tijd minder worden en soms zelfs helemaal verdwijnen zou je kunnen concluderen dat dit overbodige extra behandelingen zijn.
Zoals gezegd verdwijnen veel takken na het behandelen van de oorzaak (de lekkage) en het zou zo maar kunnen dat de takken die tijdens deze operatie weggehaald worden vanzelf wel zouden verdwijnen.
Muller en sclerotherapie komen voor eigen rekening
Een laserbehandeling combineren met een Muller of een sclerotherapie behandeling betekent extra kosten voor jou. Een Muller en sclerotherapie zijn niet verzekerd.
Het zijn behandelingen van zichtbare (voor je zorgverzekering cosmetische) spataderen en deze komen voor eigen rekening.
Een Muller kost zo’n 600, 700 of 800 euro (afhankelijk van waar je dit laat doen).
Sclerotherapie zal rond de 200 euro uitkomen.
Een laserbehandeling wordt (met uitzondering van je eigen risico) vergoed door je zorgverzekeraar.
Met als ‘bonus’ dat een groot deel van de overgebleven takken in de maanden na je behandeling vanzelf weg zullen trekken.
Lief zijn voor je aders bij zittend werk
Er zijn een paar dingen belangrijk bij spataderen:
- erfelijkheid
- de zwaartekracht
- de spierpomp
Deze drie factoren zijn bepalend voor de terugstroom van het bloed terug naar het hart.
Wanneer je een zittend beroep hebt gebruik je te weinig je spierpomp.
Het is, zeker als je erfelijk belast bent, belangrijk om tijdens het zitten je benen te bewegen en om af en toe een stukje te gaan lopen.
Je kunt ook overwegen om een lichte massagekous te dragen om ervoor te zorgen dat de aders worden ondersteund en de doorbloeding wordt verbeterd.
Terwijl je zit is het belangrijk regelmatig je benen en je voeten te bewegen. Een beetje wiebelen met je tenen is al voldoende om je spierpomp aan het werk te zetten.
Bij een staand beroep is beweging nog veel meer van belang.
Bekijk de video voor oefeningen die je kuitspieren versterken.
Wanneer je beperkt bent in je beweging, bijvoorbeeld omdat je achter een toonbank staat of bij een operatietafel, dan is een steunkous, massagekous of een steunpanty zeker aan te bevelen.
Tot slot
Tot slot is beweging ook belangrijk bij vliegreizen. De tips hierboven voor een zittend beroep gaan ook op voor een langdurige vliegreis.
