Een stripoperatie is een operatie die in het verleden bijzonder vaak werd gedaan en ook een goed resultaat opleverde. Maar het is een operatie die allang achterhaald is, vreselijk ouderwets dus. Als vaatchirurg heb ik er veel uitgevoerd, maar tegenwoordig moet je een stripoperatie echt niet meer willen. Wanneer je als patient in een kliniek of in het ziekenhuis wordt geadviseerd om je te laten strippen zou ik zeker op zoek gaan naar andere mogelijkheden. En ook wanneer je mensen in je omgeving hoort praten over een stripoperatie zou ik hen met klem adviseren verder te kijken.
Wat is een stripoperatie
Een stripoperatie is een operatie waarbij onder algehele narcose of onder een ruggenprik de spatader (de vena saphena magna of de vena saphena parva) uit het been wordt gestript. Dit gebeurt via een snee in de lies en een snee bij de enkel of bij de knie. In de spatader wordt een soort plastic buisje ingebracht. Op dat buisje wordt een knopje vastgemaakt waarna de ader onder de huid uit het been wordt gehaald. Vandaar de naam stripoperatie.
Een stripoperatie is zoals gezegd een operatie die in Nederland echt achterhaald is. Want in ons land zijn er betere mogelijkheden om zo’n ader te behandelen, bijvoorbeeld door middel van een laseroperatie. Een laseroperatie noemen we wel een operatie maar is duidelijk veel minder ingrijpend en, mits goed uitgevoerd, veel minder belastend voor de patient. Voor een laserbehandeling is geen narcose of een ruggenprik nodig. Onder plaatselijke verdoving wordt de ader poliklinisch behandeld. Veel tijd ben je er niet meer mee kwijt, je komt een kwartier voor de ingreep, de ingreep zelf duurt ongeveer 45 minuten en na de ingreep zul je nog een uurtje in de gaten gehouden willen worden. Maar daarna kun je gewoon weer gaan.
Bij een stripoperatie heb je natuurlijk narcose en de daarbij behorende pre-operatieve screening. De stripoperatie zelf varieert in tijd van een half uur tot een uur. Maar na de operatie ga je naar de dagopname afdeling waar je moet wachten tot de verdoving van de ruggenprik uitgewerkt is. Vroeger verbleef men na de operatie gewoonlijk zelfs tot een week in het ziekenhuis. Tegenwoordig is dit een operatie die in dagopname wordt uitgevoerd. Tenzij de operatie zo uitgebreid is dat je langer moet blijven, bijvoorbeeld omdat er een wondslangetje moet worden achtergelaten voor de vochtafvoer, kun je aan het einde van de dag weer naar huis.
Bij een stripoperatie wordt er een ader uit het lichaam gehaald. Je kunt je voorstellen dat dat voor een grote inwendige wond van je lies tot aan je knie of tot aan je enkel zorgt. Soms hoopt zich daar bloed op. Dat geeft bloeduitstortingen en pijn. Over het algemeen is dit een situatie waarmee je globaal 2 weken niet kunt werken. Na de ingreep moet je terugkomen voor het verwijderen van de hechtingen.
Waarom zou een iemand kiezen voor een stripoperatie
Ik hoor toch wel van veel mensen dat ze nu nog steeds een stripoperatie ondergaan. Hoewel ik het me nauwelijks kan voorstellen zijn er kennelijk bepaalde ziekenhuizen die de minder belastende laseroperatie nog steeds niet hebben ingevoerd. In het buitenland is dat ook veel het geval. Nederland loopt wat dat betreft gewoon voor. Dat heeft ook te maken met het feit dat in Nederland de laserbehandeling vergoed wordt door de zorgverzekeraar. In het buitenland is dat meestal niet zo. Vandaar dat veel mensen in het buitenland kiezen voor de ouderwetse operatie. Een laserbehandeling zouden ze zelf moeten betalen.
Hoewel er ook in het buitenland de nodige zaken veranderen wordt er bijvoorbeeld in Duitsland nog steeds meer dan 90% gestript. Ter vergelijking: in Nederland wordt meer dan 90% gelaserd.
Naast dat de vergoeding een rol kan spelen kan het ook zijn dat de behandelend arts te weinig ervaring met laser heeft. Dan wordt er toch weer teruggegrepen op de ouderwetse stripoperatie. Wanneer men de lasertechniek goed beheerst is een stripoperatie niet meer nodig.
Wat is het verschil tussen een Muller en een stripoperatie
Er is veel verwarring over het verschil tussen deze twee ingrepen. Bij een Muller verwijder je eigenlijk alleen maar de spataderen aan de buitenkant zonder dat je iets aan de oorzaak aan de binnenkant doet. Je kunt dit vergelijken met het verwijderen van de takken en de bladeren van een zieke boom zonder dat je de stam aanpakt. Die boom groeit door en het jaar daarop heb je weer net zoveel bladeren als dat je had.
Bij een Muller operatie neem je dus alleen de spatadertakken weg zonder dat je iets aan de spataderstam doet. Wanneer er geen duidelijke oorzaak voor je spataderen aantoonbaar is, kun je je voorstellen dit een behandeling is die je zou kunnen toepassen. Maar op het moment dat er wel een oorzaak onder zit, een lekkage dus, is Muller eigenlijk alleen maar een lapmiddel waar je maar kort plezier van zult hebben.
De verwarring ontstaat wanneer de Muller een stripoperatie wordt genoemd. Hoewel de vergelijking wel begrijpelijk is zijn het echt twee verschillende ingrepen.
Bij de Muller maak je onder plaatselijke verdoving een heel klein sneetje in de huid. Via dat kleine sneetje haal je een stukje spatader weg. Je zou dus misschien kunnen zeggen dat dit een soort ministripoperatie is. Vandaar misschien ook de verwarring met het benoemen daarvan.
Formeel is een stripoperatie het verwijderen van de stam. Er zijn twee stammen. Een die loopt van de enkel naar de knieholte en een andere die loopt van de enkel naar de lies. Het weghalen van deze één of twee stammen (of drie of vier wanneer beide benen worden geopereerd) wordt een stripoperatie genoemd. Wanneer iemand een stripoperatie ondergaat (stamverwijdering) wat een Muller (takkenverwijdering) blijkt te zijn en daarna nog gelaserd (stamverwijdering) moet worden is de volgorde verkeerd.
Een verkeerde behandeling voorkom je door eerst kijken naar wat de oorzaak is. Wanneer de oorzaak afwijkend is en er echt een stam met lekke kleppen zit dan hoor je natuurlijk eerst stam aan te pakken. Nadat de stam is aangepakt zie je vaak dat de bladeren vanzelf verdwijnen. Ook hier kun je een vergelijking maken met de zieke boom. Wanneer je deze omhakt dan verdorren vanzelfsprekend ook de bladeren.
Beginnen met het verwijderen van de bladeren en later nog eens gaan kijken of je de stam gaat doorzagen lijkt de verkeerde weg. Ik zou niet weten waarom je dat zou doen. Waarom je voor een oppervlakkige Muller spataderbehandeling zou kiezen wanneer je weet dat er dieper gelegen een lekkage zit.
Hooguit wanneer de behandeld dokter niet vaardig is om de stam te behandelen of wanneer er misschien bepaalde commerciële belangen spelen. Een Muller is niet verzekerd en moet door de patient zelf betaald worden. Maar anders is er absoluut geen reden om wel de takken te behandelen en niet de oorzaak.
Dus de volgorde moet goed zijn: eerst kijk je naar de stam, als die niet goed is dan doe je daar wat aan en dan verdorren de takken vanzelf. Maar je gaat niet met de takken aan de gang als de stam lek is. Dat is wel heel onlogisch.
Vandaar ook dat de richtlijn bij spataders inhoudt dat je altijd eerst duplexonderzoek doet om te kijken hoe het aan de binnenkant zit. Ik kan me misschien voorstellen dat wanneer iemand nauwelijks spataders heeft of bijvoorbeeld 3 kleine sprietjes op de kuit dat je dan die eerste stap overslaat. Misschien dat die dokter denkt dat het minder waarschijnlijk is dat er iets mis is. Maar zonder onderzoek weet je het nooit zeker. Het kan best zijn dat er toch een lekkage onder zit en dat de behandeling van die sprietjes ook een lapmiddel blijkt. Je zult niet de eerste zijn die oppervlakkig behandeld wordt aan de zichtbare spataders terwijl er een lekkage onder zit.
Ook komt het voor dat iemand een lekkage heeft terwijl hij of zij daar absoluut geen last van heeft. Dan moet je daar vooral niks aan doen. Er zijn waarschijnlijk een heleboel mensen die zonder dat ze het weten rondlopen met een lekke stam waar ze geen klachten van hebben.
Wanneer men geen klachten heeft en er zijn geen problemen met wondgenezing zoals bijvoorbeeld bij wondroos of andere slecht helende wondjes dan kun je dat rustig zo laten. Je kunt hooguit overwegen om preventief gebruik te maken van een elastische kous. Een elastische kous is ook van belang bij zwangerschap, lang staan, een staand beroep en bij vliegreizen.
Bij een stripoperatie wordt dus de spatader volledig uit het lichaam gehaald. Dit is een operatie in dagopname met narcose en een herstelperiode van ongeveer twee weken. Bij een Muller worden onder plaatselijke verdoving alleen de kleine takken aan de buitenkant uit het lichaam gehaald. Wanneer je een dieper gelegen lekkage hebt heb je hier eigenlijk niets aan. Bij een laserbehandeling wordt de dieper gelegen spatader poliklinisch onder plaatselijke verdoving behandeld. Duplexonderzoek is altijd nodig om te kijken welke behandeling voor jou het beste is.
